تردد خودروها در جادههای استان مرکزی ۱۷ درصد افزایش یافت
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، کشاورزی ایران با وجود دستاوردهای علمی، تنوع اقلیمی و تجربه طولانی در تولید محصولات با ارزش افزوده بالا، همچنان با چالش بنیادین خرد بودن مالکیت اراضی روبه‌روست.
این ساختار سنتی نه‌تنها بهره‌وری را کاهش داده، بلکه مانع استفاده گسترده از فناوری‌های نوین، ماشین‌آلات پیشرفته و روش‌های علمی کاشت و برداشت شده است.
فرخ طایراو نماینده فائو در جمهوری اسلامی ایران در گفت‌وگوی تفصیلی با خبرنگار خبرگزاری تسنیم، با اشاره به اینکه بخش کشاورزی ایران از ظرفیت تبدیل‌شدن به قطب تولید و صادرات منطقه برخوردار است، تأکید کرد که یکپارچه‌سازی زمین‌ها و استفاده از فناوری‌های روز، کلید عبور از این مشکل و آغاز دوره‌ای تازه در توسعه کشاورزی کشور خواهد بود.
مشروح این مصاحبه به‌شرح زیر است؛
سؤال: جایگاه کشاورزی ایران و وضعیت بهره‌وری آن را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
ــ کشاورزی در اقتصاد ایران نقش بسیار مهمی دارد، این بخش نه‌تنها نیازهای غذایی حدود ۹۰ میلیون نفر جمعیت کشور را تأمین می‌کند، بلکه زمینه صادرات محصولات باارزشی مانند زعفران، پسته و خرما را فراهم می‌سازد. دستاوردهای علمی و تحقیقات کشاورزی در ایران قابل توجه است و کشاورزان ایرانی تجربه و دانش خوبی دارند، با این حال، کوچک بودن واحدهای کشاورزی و محدودیت دسترسی به فناوری‌های نوین باعث کاهش بهره‌وری در برخی زمینه‌ها شده است.
سؤال: وضعیت بهره‌وری در کشاورزی ایران چگونه است؟
ــ در مزارع بزرگ، کشاورزان با استفاده از تکنولوژی‌های نوین و ماشین‌آلات پیشرفته بهره‌وری خوبی دارند اما در مزارع کوچک، محدودیت‌های مالی و استفاده از روش‌های سنتی باعث می‌شود محصول نهایی کمتر از ظرفیت بالقوه زمین به دست آید،
این مشکل در بسیاری از کشورهای منطقه هم مشاهده می‌شود. راهکارهایی مانند یکپارچه‌سازی اراضی، استفاده از تکنولوژی‌های مدرن و دسترسی به آفت‌کش‌ها و ماشین‌آلات مناسب می‌تواند بهره‌وری را به‌طور قابل‌توجهی افزایش دهد.
سؤال: فائو چه‌خدماتی به ایران ارائه می‌دهد؟
ــ همکاری فائو با ایران بسیار گسترده است و شامل آموزش کشاورزان، معرفی روش‌های نوین کشاورزی، مدیریت بهینه منابع آب، بهبود کیفیت محصولات صادراتی و کاهش اثرات تغییرات اقلیمی می‌شود.
پروژه‌های این سازمان در زمان حاضر شامل بهبود اصالت زعفران، افزایش رقابت‌پذیری پسته در بازار جهانی و مدیریت آفات نخل‌های خرما همچنین افزایش تاب‌آوری اقلیمی و سیستم‌های مدرن آبیاری در حوضه آبخیز دریاچه ارومیه است، اما فائو درصدد است پروژه‌هایی با محوریت مدیریت منابع آب، پرورش ماهی، و توسعه صادرات محصولات کشاورزی را نیز آغاز کند.
همکاری ایران و عربستان در کشاورزی در دست بررسی است
همچنین همکاری بین متخصصان ایرانی و بین‌المللی باعث انتقال دانش و هماهنگی کشاورزی با شرایط اقلیمی از دیگر زمینه‌های تمرکز فائوست،
به‌عنوان مثال، با توجه به ظرفیت گسترش روابط منطقه‌ای از جمله با کشورهای همسایه مانند عربستان در حال ایجاد هماهنگی برای تدوین پروژه مشترکی به‌منظور نزدیک کردن استانداردهای دو کشور برای تسهیل هرچه بیشتر صادرات محصولات کشاورزی ایران به عربستان هستیم. عربستان از کشورهای واردکننده با کیفیت بالایی محصولات کشاورزی است که این نیاز به سیستم رده‌بندی کیفی محصولات دارد،
البته باید توجه داشت که فائو به‌عنوان آژانس تخصصی، تنها خدمات و راهنمایی‌های فنی لازم برای هماهنگی استانداردهای صادراتی و امور ارتقاء و کنترل کیفیت محصولات کشاورزی را به‌عهده دارد و هرگونه توسعه روابط دوجانبه و امور تجاری مرتبط، در حوزه اختیارات کشورهای ذی‌نفع است.
کیفیت محصولات کشاورزی ایران در سطح بالایی قرار دارد
سؤال: وضعیت سلامت و کیفیت محصولات کشاورزی ایران چگونه است؟
ــ کیفیت محصولات کشاورزی ایران در سطح بالایی قرار دارد و بسیاری از محصولات صادراتی با استانداردهای جهانی مطابقت دارند، به‌ویژه محصولاتی که به کشورهای با اقتصاد قوی صادر می‌شوند، کیفیت بسیار بالایی دارند. کشاورزان ایرانی با کمک فائو و بخش خصوصی توانسته‌اند کیفیت محصولات صادراتی را به سطح موردقبول بازارهای جهانی برسانند و صادرات محصولات باارزش ادامه دارد.
سؤال: شعار سال فائو چیست و بر چه‌اساسی انتخاب می‌شود؟
ــ فائو هر سال یک موضوع کلیدی مرتبط با کشاورزی و امنیت غذایی را انتخاب می‌کند تا کشورهای عضو به آن توجه کنند و اقدامات عملی برای بهبود وضعیت انجام دهند، به‌عنوان مثال، سال ۲۰۲۶ به نام «زنان روستایی» نام‌گذاری شده است، زیرا زنان نقش مهمی در توسعه کشاورزی دارند و توجه به توانمندسازی آنان تأثیر مستقیمی بر امنیت غذایی دارد، سال ۲۰۲۵ سال “تعاونی‌ها دنیای بهتری می‌سازند” معرفی شده است.
سؤال: اقدامات برای احیای جنگل‌های زاگرس و درختان بلوط ایران چیست؟
ــ رویدادی در این خصوص با همکاری دولت ایران و سازمان ملل برگزار شد و سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور (وزارت جهاد کشاورزی) نقش اصلی را در برگزاری آن داشت، همچنین وزارت امور خارجه و سازمان برنامه و بودجه نیز در آن مشارکت فعال داشتند که نشان‌دهنده توجه ویژه دولت به این اکوسیستم و همکاری بین‌بخشی است.
در این کنفرانس، چالش‌های اصلی زاگرس و ضرورت رویکردهای یکپارچه و همکاری‌های بین‌المللی در مدیریت منابع طبیعی مطرح شد و موضوعاتی مانند تبادل دانش فنی، انتقال فناوری، تأمین مالی محیط‌زیستی و اقلیمی، و همچنین مشارکت جوامع محلی و جنگلداری مشارکتی مورد تأکید قرار گرفت.
فائو در زمان حاضر با سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری و همچنین سازمان برنامه و بودجه در تماس است تا همکاری‌های فنی و پروژه‌های مشترک آینده را برای تقویت مدیریت پایدار زاگرس بررسی کند، هدف، حفظ این منابع طبیعی برای نسل‌های آینده و کاهش اثرات منفی انسانی است.
سؤال: اقدامات مشترکی که برای احیای دریاچه ارومیه دارید چیست؟
ــ یک پروژه احیای تالاب‌ها با حمایت مالی دولت ژاپن توسط صندوق عمران ملل متحد (UNDP) در حال اجراست که بخشی از آن با همکاری فائو اجرا می‌شود. محور اصلی این بخش، اصلاح روش‌های کشاورزی، بهینه‌سازی مصرف آب و ترویج الگوهای سازگار با کم‌آبی است تا از فشار بر منابع آبی کاسته شود.
این پروژه در واقع در منطقه دریاچه ارومیه جهت معرفی روش‌های مدرن آبیاری اجرا خواهد شد تا مصرف آب کاهش یابد و کارایی آبیاری افزایش یابد. با استفاده از سنسورها و فناوری‌های نوین، رطوبت خاک پایش می‌شود و آب در زمان و مقدار مناسب به زمین‌ها منتقل می‌گردد.
سؤال: تحریم‌ها چگونه بر همکاری ایران و فائو تأثیر داشته است؟
ــ به‌طورکلی تحریم‌ها می‌تواند بر روند تأمین مالی و سازوکارهای تدارکاتی تأثیر داشته باشد، اما حوزه‌هایی مانند غذا و محیط زیست و همکاری‌های علمی و انتقال تجارب و دانش مرتبط را محدود نکرده‌اند. فائو با ایجاد پلت‌فرم‌های مشترک و تسهیل ارتباط میان کشورها، تلاش می‌کند مسیر همکاری‌های فنی و علمی حوزه‌های مرتبط با این آژانس مانند امنیت غذایی و توسعه کشاورزی باز بماند.
دسترسی ایران به منابع مالی صندوق اقلیم سبز
سؤال: ایران می‌تواند از صندوق اقلیم سبز استفاده کند؟
ــ بله، ایران از منابع صندوق اقلیم سبز برای اجرای پروژه‌های مرتبط با سازگاری با تغییرات اقلیمی و مدیریت منابع طبیعی استفاده می‌کند، این صندوق بزرگ‌ترین سازوکار مالی جهانی برای حمایت از کشورهای در حال توسعه در کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و افزایش تاب‌آوری اقلیمی است.
فائو به‌همراه سازمان حفاظت محیط زیست پروژه‌ای با عنوان «تقویت دسترسی ایران به صندوق اقلیم سبز با سیاست‌های دانش‌بنیان و فناوری‌های نوین» در دست اجرا دارند که بر برنامه‌ریزی اقلیمی، جلب مشارکت بخش خصوصی و ایجاد پروژه‌های قابل سرمایه‌گذاری تمرکز دارد،
همچنین پروژه جدید «برنامه‌ریزی ملی سازگاری با تغییر اقلیم» با راهبری مستقیم دولت جمهوری اسلامی ایران و فائو و همکاری صندوق عمران ملل متحد و سازمان جهانی بهداشت در پنج بخش کلیدی کشاورزی، آب، انرژی، سلامت و کاهش ریسک بلایا در شرف اجراست.
مجموع سرمایه‌گذاری انجام‌شده در این پروژه حدود ۳ میلیون دلار است و هدف اصلی آن افزایش سازگاری کشور در حوزه‌های اولویت‌دار یاد شده و ارتقاء تاب‌آوری اقتصادی اجتماعی در برابر تغییرات اقلیمی است.
سؤال: تاب‌آوری اقلیمی و شرایط دشت مرکزی ایران چگونه است؟
ــ دشت مرکزی ایران و بسیاری مناطق دیگر با کاهش بارش و تغییرات اقلیمی روبه‌رو هستند. پروژه‌های همکاری شامل معرفی گونه‌های مقاوم به خشکسالی، روش‌های علمی مدیریت آب و انتخاب محصولاتی است که با منابع محدود آب، بازدهی مناسب داشته باشند، هدف، افزایش تاب‌آوری کشاورزی در برابر تغییرات اقلیمی است.
سؤال: بزرگ‌ترین کمبود یا مشکل کشاورزی ایران چیست؟
ــ مهم‌ترین مشکل، خرد بودن مالکیت اراضی و کوچک بودن واحدهای تولیدی است، این موضوع بهره‌وری را کاهش می‌دهد و مانع رقابت در بازار جهانی می‌شود. راهکارهای اساسی شامل یکپارچه‌سازی اراضی و استفاده از تکنولوژی‌های مدرن است تا از هر هکتار زمین بیشترین محصول و ارزش اقتصادی حاصل شود.
سؤال: توصیه فائو برای آینده کشاورزی ایران چیست؟
ــ توسعه بهره‌وری، استفاده از فناوری‌های نوین، مدیریت بهینه آب و توجه به تغییرات اقلیمی ضروری است. همکاری بین متخصصان داخلی و بین‌المللی و سرمایه‌گذاری هدفمند در کشاورزی و منابع طبیعی، راهکار اصلی برای تاب‌آوری و توسعه پایدار کشاورزی در ایران است.
گفتگو از ابراهیم نژادرفیعی
انتهای پیام/+
دیدگاهتان را بنویسید