کالابرگ، روبل و گندم روسی؛ نبرد برای حفظ سفره مردم آغاز شد

فهرست محتوا

چالش لجستیک و امنیت پرداخت در دوران تحریم

امنیت غذایی؛ ستون فقرات تاب‌آوری

مهندسی مالی؛ از تهاتر تا رمزارز

مدیریت تخصیص ارز و زنجیره تولید

بازتوزیع عادلانه؛ تضمین تاب‌آوری اجتماعی

جمع‌بندی

بازگشت تحریم‌های جامع ذیل فصل هفتم منشور ملل متحد، تمرکز بر حفظ زنجیره تأمین کالاهای اساسی را از یک اولویت اقتصادی فراتر برده و به سنگ‌بنای تاب‌آوری اجتماعی و امنیت ملی تبدیل کرده است. این سطح از تحریم‌ها، برخلاف فشارهای یکجانبه گذشته، به دنبال ایجاد یک محاصره اقتصادی سیستماتیک است. در چنین شرایطی، شریان حیاتی واردات و توزیع کالاهای اساسی و نهاده‌های صنعتی، آسیب‌پذیرترین نقطه اقتصاد ایران محسوب می‌شود. بنابراین، طراحی یک استراتژی جامع، مبتنی بر تجربه‌های گذشته و درس‌های بین‌المللی، ضرورتی حیاتی است.

چالش لجستیک و امنیت پرداخت در دوران تحریم

مشکل اصلی در تحریم‌های فصل هفتمی، صرفاً یافتن فروشنده نیست، بلکه تضمین حمل‌ونقل، بیمه و به‌ویژه امنیت پرداخت است. بانک‌های جهانی حتی در قبال اقلام بشردوستانه نیز به دلیل ترس از مجازات‌های ثانویه خدمات ارائه نمی‌دهند و عملاً معافیت‌های انسانی بی‌اثر می‌شود. مرور تجربه‌های ایران در دو دهه گذشته نشان می‌دهد که کشور با استفاده از تجارت غیرمتمرکز، شبکه‌های صرافی، تهاتر و هاب‌های منطقه‌ای مانند امارات و ترکیه توانسته بخشی از فشارها را دور بزند. اما تحریم‌های فصل هفتمی نیازمند ارتقای این روش‌ها از «دور زدن» به «خنثی‌سازی سیستماتیک» است.

امنیت غذایی؛ ستون فقرات تاب‌آوری

اولین لایه دفاعی در برابر تحریم‌ها، تقویت تولید داخلی کالاهای استراتژیک مانند گندم، دانه‌های روغنی و نهاده‌های دامی است. این امر مستلزم اصلاح الگوی کشت بر اساس مزیت‌های آبی، سرمایه‌گذاری در آبیاری نوین، کاهش ۳۰ درصدی ضایعات پس از برداشت و تمرکز بر زنجیره‌های ارزش است. با این حال، وابستگی وارداتی در کوتاه‌مدت اجتناب‌ناپذیر است. در اینجا دیپلماسی اقتصادی منطقه‌ای اهمیت می‌یابد. ایران باید تمرکز خود را از بازارهای جهانی مسدودشده به سمت همسایگان و قدرت‌های منطقه‌ای مانند روسیه، قزاقستان، پاکستان و هند تغییر دهد و با استفاده از مزیت‌های انرژی و موقعیت ترانزیتی، وابستگی متقابل ایجاد کند.

مهندسی مالی؛ از تهاتر تا رمزارز

گره اصلی در تجارت دوران تحریم، امنیت پرداخت است. راهکارها شامل:

تهاتر ساختاریافته و چندجانبه: برای مثال، عواید صادرات پتروشیمی ایران به چین مستقیماً صرف خرید غلات از روسیه شود.

پیمان‌های پولی دوجانبه (Swap): تجارت با ارزهای ملی مانند ریال-روبل یا ریال-یوآن برای کاهش وابستگی به دلار.

استفاده هوشمندانه از رمزارزها: ایجاد کانال‌های پرداخت موازی برای واردات کالاهای اساسی، با زیرساخت‌های حقوقی و فنی مشترک با کشورهای همکار.

مدیریت تخصیص ارز و زنجیره تولید

پس از امنیت غذایی، حفظ زنجیره تأمین کالاهای واسطه‌ای برای تولید اهمیت دارد. توقف صنایع غذایی، داروسازی و تبدیلی به دلیل کمبود مواد اولیه، بحران بیکاری و تورم را تشدید می‌کند. تجربه ارز ۴۲۰۰ تومانی نشان داد که تخصیص ارز ترجیحی سیاستی شکست‌خورده است. در شرایط محدودیت ارزی، تخصیص باید هوشمندانه و مبتنی بر داده باشد؛ به مواد مؤثره دارویی، نهاده‌های دامی و قطعات خطوط تولید، نه صرفاً کالاهای نهایی. این امر نیازمند شفافیت و نظارت دقیق برای جلوگیری از رانت و احتکار است.

بازتوزیع عادلانه؛ تضمین تاب‌آوری اجتماعی

حتی موفق‌ترین استراتژی‌های تأمین کالا نیز نمی‌توانند مانع بروز تورم و کاهش قدرت خرید شوند. بنابراین، سیاست بازتوزیعی کارآمد ضروری است. اجرای کامل طرح کالابرگ الکترونیک، بهترین ابزار برای حمایت مستقیم از دهک‌های آسیب‌پذیر و تضمین امنیت غذایی خانوار است. این سیاست ضمن جلوگیری از هدررفت منابع، مانع شکل‌گیری نارضایتی اجتماعی ناشی از احساس بی‌عدالتی می‌شود. مبارزه با فساد داخلی، رانت‌جویی و احتکار نیز به اندازه مقابله با تحریم‌گذار خارجی اهمیت دارد.

جمع‌بندی

بقای اقتصادی ایران در برابر تحریم‌های فصل هفتم، نیازمند یک تاب‌آوری سیستمی است که از مدیریت منابع آب آغاز، با دیپلماسی اقتصادی منطقه‌ای تقویت، با مهندسی مالی خلاقانه پشتیبانی و با توزیع عادلانه منابع تکمیل می‌شود. غفلت از هر یک از این ابعاد، زنجیره تأمین کالاهای اساسی را با تهدید جدی مواجه خواهد کرد.

منبع:

تسنیم

گسترش نیوز

اقتصاد

کالابرگ، روبل و گندم روسی؛ نبرد برای حفظ سفره مردم آغاز شد

بانک و بیمه

کالابرگ، روبل و گندم روسی؛ نبرد برای حفظ سفره مردم آغاز شد

کدخبر:
۳۶۳۸۶۴

امیر خیرخواهان

۱۴۰۴/۰۸/۱۱ ۰۹:۲۰:۰۰