پیرو ابلاغ قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان در سال ۱۳۷۴ و تدوین مباحثی از مقررات ملی ساختمان و به دنبال آن تعیین حقالزحمه خدمات مهندسی بر پایه درصدی از هزینه ساخت و ساز، سپس شرح خدمات مهندسی برای چهار رشته (عمران، معماری، برق و مکانیک) تدوین و در سال ۱۳۷۸ برای اجرای آزمایشی یک ساله ابلاغ گردید.
از آنجا که بعد از گذشت بیش از ربع قرن از نگارش اولیه شرح خدمات مهندسی در سال ۱۳۷۸ بازنگری آن صورت نگرفته بود، از آنجا که مبنای تاثیرگذار در تعیین قیمت خدمات مهندسی، تدوین شرح خدمات و تبیین مسئولیت های هر یک از خدمات دهندگان در بخش ساختمان است، شورای مرکزی دوره هفتم سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور در سال ۱۳۹۶، کارگروهی متشکل از نمایندگان صاحب نظر گروه های تخصصی تشکیل داد تا با آسیب شناسی شرح خدمات ابلاغی وزارت راه و شهرسازی مصوب سال ۱۳۷۸، به تدوین و به روز رسانی این شرح خدمات اقدام نماید و شرح خدمات قبلی را مورد بازنگری قرار دهد. کارگروه یادشده پس از جمع آوری نظرات تخصصی نسبت به بررسی و بازنگری آن اقدام و در نهایت نسخه پیشنهادی در بخش طراحی و نظارت در رشته های هفت گانه مهندسی ساختمان برای ارائه به وزارت راه و شهرسازی تهیه شد تا پس از بررسی و تصویب توسط وزارت راه و شهرسازی ابلاغ شود. مدت زمان کاری تدوین این نسخه از شرح خدمات مهندسی حداقل ۲۸۰ ساعت کاری(۷۰ جلسه، هر جلسه به مدت ۴ ساعت) و حداقل ۱۹۶۰ نفرساعت (بدون احتساب اعضای مدعو در جلسات و بدون احتساب ساعات دورکاری) بوده است.
در هسته مرکزی کارگروه تخصصی در سال ۱۳۹۶، در گام اول همسان سازی نگارش و خلاصه نمودن شرح خدمات قبلی مدنظر قرار گرفت. همچنین سه رشته نقشه برداری، ترافیک و شهرسازی نیز به عنوان رشته های مهندسی مدنظر قرار گرفت و مقرر شد این سه رشته نیز در نگارش شرح خدمات مورد توجه قرار گیرد. گام بعدی توجه به ویرایش و تکمیل مباحث در جلسات کارگروه بود. برای این منظور بررسی گروههای ساختمانی الف، ب، ج، د صورت گرفت و همچنین بررسی و بازنگری رشته های معماری، عمران، مکانیک و برق و همسان سازی خدمات برای این رشته ها و گروه های ساختمانی چهارگانه انجام شد. ساختار جدید با توجه به طراحی، نظارت، اجرا، آزمایشگاه و تعمیر و نگهداری ساختمان بسته به نیاز هر رشته مدنظر قرار گرفت. گام بعدی تدوین شرح خدمات به صورت مشترک بود که چنانچه گفته شد با کاستن از حجم زیاد شرح خدمات همراه بود، به طوری که ۳۵۰ صفحه شرح خدمات مصوب ۱۳۷۸ به حدود یکچهارم کاهش یافت و البته توأم با توجه به رشته های نقشه برداری، ترافیک و شهرسازی بود. از نکات قابل توجه در نگارش جدید، تدوین شرح خدمات کلیه رشته ها در گروه های مختلف بر اساس تعاریف مندرج در قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان و مبحث دوم مقررات ملی ساختمان بوده است. همچنین ذکر ضروریات اختصاصی هر یک از گروه های ساختمانی در ادامه همان بخش به صورت جداگانه و تکمیلی و نیز به روز رسانی شرح خدمات مهندسی با توجه به آخرین ویرایش مباحث مقررات ملی ساختمان نیز مدنظر قرار گرفته است. تفکیک خدمات هم در نظارت و هم در طراحی با توجه به موارد خدمات عمومی (برای هر کدام از رشتههای چهارگانه الف، ب، ج، د به صورت مشترک) و همچنین خدمات اختصاصی و نیز خدمات دارای بار حقوقی همراه بوده است.
پس از مدتی با تغییرات صورت گرفته در شورای مرکزی و با ورود به دوره هشتم شورای مرکزی(سال ۱۳۹۸)، اعضایی از شورا نسبت به بازنگری این شرح خدمات اقدام نمودند و کارگروهی در وزارت راه وشهرسازی تشکیل گردید. در دوره نهم شورای مرکزی (سال ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۳) نیز مجددا بازنگری شرح خدمات تدوین شده در دستور کار قرار گرفت و همچنین طی جلسات مشترک با دفتر توسعه مهندسی ساختمان وزارت راه و شهرسازی نسخه نهایی تدوین گردید. در طی این مدت نسخه ای از شرح خدمات یادشده توسط شورای مرکزی سازمان نظام مهندسی ساختمان در تاریخ های مختلف به سازمان های نظام مهندسی ساختمان استان ها برای اخذ نظرات ارسال شد و همچنین این نسخه توسط وزارت راه و شهرسازی نیز به وزارت کشور برای نظرسنجی ارسال گردید که از جمله می توان نسخه ارسالی توسط وزارت کشور به استانداری های کشور در تیرماه ۱۴۰۳ برای اخذ نظرات را برشمرد.
قابل ذکر است مطابق ماده ۴ قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان، اشتغال اشخاص حقیقی و حقوقی به آن دسته از امور فنی در بخشهای ساختمان و شهرسازی که توسط وزارت راه و شهرسازی تعیین میشود، مستلزم داشتن صلاحیت حرفهای است که این صلاحیت در مواد ۱۱ و ۱۲ آیین نامه اجرایی قانون تبیین گردیده است. به منظور عمل به ماده ۱۲ موصوف و همچنین در اجرای ماده ۱۱۷ آیین نامه اجرایی قانون و در جهت یکسان سازی شرح خدمات مهندسی در سراسر کشور و ارج نهادن به ارزش های مهندسی، “شرح خدمات مهندسی رشته های هفت گانه ساختمان” تدوین شده است که امید است مبنای تعیین حق الزحمه خدمات مهندسی (الزامی و خاص) قرار گیرد.
اعضای هسته مرکزی تدوین کنندگان شرح خدمات مهندسان رشته های ساختمان در سال ۱۳۹۶:
طاهره نصر (سرپرست کارگروه)، مسعود مصفا، منصور بهادری، حسین پوراسدی، حامد شیخ طاهری، عبدالله امراللهی، مسعود راویان، اصغر شیرازپور، مجید جی افرام، احمدرضا طاهری اصل (نمایندگان سازمان نظام مهندسی ساختمان).
هیأت بررسی شرح خدمات مهندسی در وزارت راه و شهرسازی در سال های ۱۴۰۰-۱۴۰۳:
امین مقومی، طاهره نصر، کیان حصاری، مجید جی افرام، سعید یزدانی، یوسف ساجد، سینا صبری (نمایندگان شورای مرکزی سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور) و حسین مقتدایی (معاون دفتر توسعه مهندسی ساختمان وزارت راه و شهرسازی).
دیدگاهتان را بنویسید