نشریه «شمس» سازمان نظام مهندسی ساختمان، در ادامه مسیر گفتمان‌سازی حرفه‌ای و تقویت نگاه تحلیلی در جامعه مهندسی، شماره ۱۳۰ خود را با تمرکز ویژه بر موضوع مهم «تعیین ناظر و نظام ارجاع نظارت» منتشر کرد؛ موضوعی که طی سال‌های اخیر به یکی از محوری‌ترین مباحث میان مهندسان، مالکان، سیاست‌گذاران و نهادهای نظارتی تبدیل شده است.

این شماره با رویکردی تحلیلی و مبتنی بر مطالعات میدانی و تطبیقی، تصویری مستند از وضعیت موجود فرآیند نظارت در کشور ارائه کرده و مسیر اصلاحات آینده را با تاکید بر عدالت حرفه‌ای، شفافیت فرایندها و ارتقای کیفیت خدمات مهندسی ترسیم می‌کند. انتشار این مجموعه در شرایطی انجام می‌شود که چالش‌های مرتبط با ایمنی، کیفیت ساخت و بهره‌وری انرژی، ضرورت بازنگری در سازوکارهای نظارت و ارجاع پروژه‌ها را بیش از گذشته آشکار ساخته است.

در بخش آغازین شماره، مباحث بنیادین نقش نظارت در تضمین ایمنی و کیفیت ساخت‌وساز تشریح شده و با اشاره به اهمیت نحوه تعیین ناظر، بر ضرورت عبور از روش‌های سنتی و حرکت به سمت نظام‌های علمی، داده‌محور و هوشمند برای انتخاب و ارجاع پروژه‌ها تأکید شده است.

بخش نخست نشریه، به بررسی مبانی قانونی تعیین ناظر، الگوهای انتخاب ناظر در کشورهای پیشرفته، نقش سازمان نظام مهندسی ساختمان در کنترل کیفیت نظارت و تأثیر این انتخاب بر نتایج پروژه‌ها اختصاص دارد.

در بخش دوم، آسیب‌شناسی فرمول‌های موجود ارجاع پروژه‌ها و ارائه الگویی علمی و عدالت‌محور برای توزیع کار میان ناظران دنبال شده است. در این فصل با بررسی الگوریتم‌های چندمعیاره، معیارهای صلاحیت، ظرفیت و تجربه مهندسان، مدل‌های توزیع کار در سایر کشورها و چالش‌های فرمول فعلی، طرحی واقع‌بینانه برای بهبود نظام ارجاع ارائه شده است. بر اساس این تحلیل، عدالت حرفه‌ای تنها توزیع برابر کار نیست، بلکه توزیعی مبتنی بر تخصص، عملکرد، ظرفیت و نیاز واقعی پروژه است که می‌تواند اعتماد عمومی و کیفیت نظارت را ارتقا دهد. نقش سامانه‌های الکترونیکی و هوشمند نیز به‌عنوان ابزار شفافیت و پاسخ‌گویی برجسته شده است.

شماره ۱۳۰ همچنین شامل بخش حقوقی و اخلاق مهندسی است. در این فصل، گفت‌وگویی تخصصی درباره جایگاه مجری ساختمان منتشر شده که نقش مجری در تنظیم رابطه میان مالک، ناظر و اجرا و تأثیر آن بر کاهش تعارض منافع را بررسی می‌کند. یادداشت‌ها و تحلیل‌های مرتبط با استانداردهای رفتاری و ضرورت پایبندی به اصول اخلاق حرفه‌ای نیز در این بخش ارائه شده است. فصل «گزیده‌ها» نیز مجموعه‌ای از نکات کاربردی، خلاصه مقالات و تجربه‌های عملی را در اختیار خوانندگان قرار می‌دهد.

ترکیب جامع محتوای این شماره، آن را به منبعی ارزشمند برای مهندسان، پژوهشگران، مدیران و سیاست‌گذاران حوزه ساخت‌وساز تبدیل کرده است. آنچه این شماره را متمایز می‌سازد، نگاه مسئله‌محور و تحلیلی به یکی از مهم‌ترین حوزه‌های حرفه مهندسی یعنی نظام نظارت و فرآیند ارجاع ناظر است.

نشریه «شمس» در پایان از مهندسان و کارشناسان دعوت می‌کند با مطالعه این شماره و مشارکت در گفتمان حرفه‌ای، مسیر ارائه راهکارهای کارآمد و ارتقای کیفیت خدمات مهندسی را هموار سازند.

برای مطالعه این شماره و سایر مطالب، مخاطبان می‌توانند به پایگاه اینترنتی نشریه به نشانی shams.irceo.ir مراجعه کنند. همچنین امکان خرید اشتراک نشریه به‌زودی از طریق سامانه انتشارات سازمان فراهم خواهد شد.