به گزارش خبرگزاری تسنیم از کرج، سیزدهم فروردینماه که در تقویم ایرانیان بهعنوان روز طبیعت شناخته میشود، یکی از قدیمیترین و زیباترین سنتهای فرهنگی ماست. این روز که در میان عموم مردم به نام «سیزدهبدر» معروف است، نهتنها فرصتی برای استراحت و تفریح در دل طبیعت، بلکه یادآور مسئولیت انسان در قبال محیط زیست و حفاظت از منابع طبیعی است.
در حالی که بسیاری از خانوادهها برای گرامیداشت این روز به دل طبیعت میروند، آنچه اهمیت دارد، نحوه برخورد ما با طبیعت است؛ آیا صرفاً از زیبایی آن بهره میبریم یا برای حفظ و حراست از آن نیز گام برمیداریم؟ رفتار ما در این روز میتواند نشاندهنده میزان مسئولیتپذیری ما در قبال محیط زیست و آیندگان باشد، چراکه طبیعت امانتی است که باید سالم و زیبا به نسلهای بعدی سپرده شود.
سیزدهبدر ریشه در آیینهای کهن ایرانی دارد و یکی از آخرین بخشهای جشن نوروز محسوب میشود. در باورهای ایرانیان باستان، عدد ۱۳ بهعنوان عددی نحس شناخته نمیشد، بلکه روزی بود که مردم با بیرون رفتن از خانه و گذراندن وقت در طبیعت، خود را از بدیها و انرژیهای منفی پاک میکردند. این روز، فرصتی برای پیوند دوباره انسان با طبیعت و گرامیداشت سرسبزی و زندگی به شمار میرفت.
هشدار برای بازنگری در رفتارهای انسان نسبت به محیطزیست
برخی پژوهشگران معتقدند که این روز از دوران هخامنشیان و اشکانیان در ایران رایج بوده و مردم با اجرای آیینهای مختلف از جمله گره زدن سبزه، دعا برای باران و برگزاری بازیهای دستهجمعی، به استقبال از بهار میرفتند. این مراسمها نشاندهنده باور عمیق ایرانیان به ارتباط انسان و طبیعت بوده و جایگاه ویژهای در فرهنگ کهن این سرزمین داشته است.
در دنیای مدرن که توسعه شهری و صنعتی به تخریب گسترده طبیعت منجر شده، روز طبیعت میتواند هشداری برای بازنگری در رفتارهای انسان نسبت به محیط زیست باشد. آلودگی هوا، جنگلزدایی، کاهش منابع آبی و انقراض گونههای جانوری تنها بخشی از پیامدهای بیتوجهی انسان به طبیعت است. حال آنکه این روز، فرصتی است تا بار دیگر به ارزشهای طبیعت پی ببریم و در جهت حفاظت از آن کوشا باشیم.
متأسفانه با وجود فلسفه زیبای این روز، برخی رفتارهای نادرست موجب آسیب رساندن به طبیعت میشود. یکی از مهمترین مشکلات زیستمحیطی سیزدهبدر، رهاسازی زبالههای پلاستیکی و ظروف یکبار مصرف در دل طبیعت است. این زبالهها که گاهی تا صدها سال در محیط باقی میمانند، موجب آلودگی خاک و منابع آبی میشوند و به چرخه حیات آسیب جدی وارد میکنند.
آسیب به اکوسیستم
با پایان روز طبیعت، برخی افراد سبزههای هفتسین را در طبیعت رها میکنند یا آنها را به آتش میکشند. این اقدام نادرست نهتنها موجب آسیب به اکوسیستم میشود، بلکه در برخی موارد میتواند منجر به گسترش آتشسوزی در مراتع و جنگلها نیز شود. همچنین، تجمع این سبزهها در مسیر رودخانهها و کانالهای آب موجب ایجاد انسداد و اختلال در جریان طبیعی آب میشود.
در این روز، برخی افراد شاخههای درختان را میشکنند، روی تنه آنها یادگاری مینویسند یا برای روشن کردن آتش از چوب درختان استفاده میکنند. این رفتارهای مخرب موجب تخریب تدریجی پوشش جنگلی و از بین رفتن درختان میشود. علاوه بر این، آسیب به درختان میتواند زیستگاه پرندگان و سایر جانوران را دچار اختلال کند و تعادل طبیعی اکوسیستم را برهم بزند.
تفریح در کنار رودخانهها و دریاچهها، یکی از محبوبترین بخشهای سیزدهبدر است اما رهاسازی زبالهها و بقایای مواد غذایی در این مناطق، موجب آلودگی آب و آسیب به حیات آبزیان شده و بسیاری از موجودات آبزی بر اثر ورود مواد سمی و پسماندهای پلاستیکی، دچار مشکلات جدی میشوند. این آلودگی نهتنها حیات وحش را تهدید میکند، بلکه در درازمدت سلامت انسانها را نیز به خطر میاندازد.
به حفاظت از طبیعت کمک کنیم
یکی از مهمترین تهدیدات زیستمحیطی سیزدهبدر، آتشسوزیهای گسترده در جنگلها و مراتع است. در بسیاری از موارد، افراد پس از روشن کردن آتش، بدون خاموش کردن کامل آن محل را ترک میکنند که این موضوع، خطر بروز آتشسوزی و از بین رفتن هزاران هکتار جنگل و مرتع را به دنبال دارد و موجب آسیب به زیستگاه حیوانات و خسارات جبرانناپذیر به محیط زیست میشود.
برای داشتن یک سیزدهبدر سبز و پایدار، رعایت نکاتی ساده میتواند به حفاظت از طبیعت و جلوگیری از آسیبهای زیستمحیطی کمک کند. حتماً کیسههای مخصوص زباله همراه داشته باشیم و پس از پایان روز، تمامی پسماندهای خود را جمعآوری کنیم و در محلهای مخصوص دفع زباله قرار دهیم.
به جای استفاده از ظروف یکبار مصرف پلاستیکی، ظروف پایدار و قابل شستوشو به همراه داشته باشیم تا از تولید زبالههای پلاستیکی جلوگیری کنیم. همچنین از شکستن شاخه درختان، نوشتن روی تنه آنها و آویزان کردن وسایل روی شاخهها خودداری کنیم تا به پوشش جنگلی آسیب نزنیم.
برگزاری مسئولانه روز طبیعت
اگر نیاز به روشن کردن آتش داریم، این کار را در محلهای مشخصشده انجام دهیم و پس از اتمام، آتش را کاملاً خاموش کنیم تا از خطر آتشسوزی جلوگیری شود. از ریختن زباله، روغن و باقیمانده غذا در رودخانهها و دریاچهها خودداری کنیم تا از آلودگی منابع آبی و آسیب به موجودات آبزی جلوگیری شود.
نباید محل زندگی حیوانات را تخریب کنیم یا باعث ترس و فرار پرندگان و حیوانات وحشی شویم. اگر با کودکان به طبیعت میرویم، اهمیت حفظ محیط زیست را به آنها آموزش دهیم تا از سنین پایین با مفهوم حفاظت از طبیعت آشنا شوند. برگزاری مسئولانه روز طبیعت میتواند به حفاظت از محیط زیست و حفظ زیباییهای طبیعی برای نسلهای آینده کمک کند.
روز طبیعت، یکی از زیباترین مناسبتهای ایرانی است که میتواند یادآور پیوند عمیق ما با محیط زیست باشد اما این روز، نباید بهانهای برای تخریب طبیعت شود. اگر همه ما در کنار لذت بردن از طبیعت، مسئولیت خود را در قبال محیط زیست درک کنیم و رفتارهای پایدار و سازگار با محیط زیست داشته باشیم، میتوانیم این سنت زیبا را بدون آسیب رساندن به طبیعت، به نسلهای آینده منتقل کنیم.
بیایید امسال، روز طبیعت را به روز دوستی با محیط زیست تبدیل کنیم، حفظ طبیعت، وظیفهای همگانی است. ما میتوانیم با رعایت اصول ساده زیستمحیطی، این روز را به فرصتی برای آشتی با طبیعت و احترام به آن تبدیل کنیم. تنها با همکاری و مسئولیتپذیری همگان میتوانیم طبیعت را از آسیبهای غیرضروری محافظت کنیم.
گزارش: مینا صدیقیان
انتهای پیام/
دیدگاهتان را بنویسید