تاراج گنجینه داروهای گیاهی زاگرس؛ فرصتی برای نجات باقی است؟

به گزارش خبرگزاری تسنیم از یاسوج، تاراج بی‌رحمانه طبیعت؛ این عبارتی است که این روزها در کهگیلویه و بویراحمد ـ استانی که زمانی به خاطر گنجینه گیاهان دارویی و خوراکی‌اش شهره بود ـ به گوش می‌رسدو تاراج و غارت گنجینه دارویی انجام می‌شود و کرفس، آنغوزه، ریواس و در رأس همه آن‌ها بیلهر، قربانیان اصلی این غارتگری هستند. اگرچه اداره منابع طبیعی در تلاش است با طرح‌های ضربتی جلوی این روند را بگیرد، اما کارشناسان هشدار می‌دهند که این اقدامات کافی نیست، سودجویان با طمع سود اندک، کمر به نابودی این سرمایه‌های طبیعی بسته‌اند، سرمایه‌هایی که نسل‌های آینده را از این نعمت‌ها محروم خواهد کرد.

خبرگزاری تسنیم در این گزارش بررسی ابعاد مختلف این فاجعه زیست محیطی، از جمله علل، پیامدها و راهکارهای مقابله با آن می‌پردازد و به این سوال پاسخ می‌دهد که آیا هنوز فرصتی برای نجات این گنجینه باقی مانده است؟

کارشناسان معتقدند؛ برداشت بی‌رویه می‌تواند منجر به از بین رفتن تنوع زیستی، فرسایش خاک، و تخریب زیستگاه‌های طبیعی، کاهش جمعیت گیاهان و حتی انقراض آنها شود و حتی این امر می تواند اکوسیستم‌ها را ناپایدارتر کند و آنها را برابر تغییرات آب‌وهوایی آسیب‌پذیرتر کند. به این صورت که؛  گیاهان به جذب آب کمک می‌کنند و از فرسایش خاک جلوگیری می‌شود و وقتی گیاهان از بین می روند، خاک نمی تواند آب را به خوبی جذب کند و این امر می تواند منجر به سیل شود و بسیاری از مردم محلی برای امرار معاش به گیاهان وابسته هستند که برداشت بی رویه می تواند منجر به از دست رفتن این منبع درآمد شود.

بررسی‌های خبرنگار تسنیم نشان می‌دهد؛ اگر برداشت بی رویه گیاهان ادامه یابد، می‌تواند منجر به پیامدهای جدی برای محیط زیست و مردم محلی شود، جمعیت گیاهان کاهش می یابد، تنوع زیستی از بین می رود، فرسایش خاک افزایش می‌یابد، سیل‌ها بیشتر می‌شوند و معیشت مردم محلی آسیب می‌بیند.

در این شرایط باید تلاش شود، تا زیستگاه‌های طبیعی گیاهان محافظت شود که این امر می تواند شامل ایجاد مناطق حفاظت شده و اجرای قوانین برای جلوگیری از برداشت بی‌رویه باشد و همچنین باید شیوه‌های برداشت پایدار ترویج شود که این امر می‌تواند شامل آموزش مردم محلی در مورد نحوه برداشت گیاهان به طور پایدار و ارائه انگیزه‌هایی برای انجام این کار باشد.

ضروری است گیاهان در مناطقی که برداشت بی‌رویه صورت گرفته است، دوباره کاشته شوند و این امر می‌تواند به بازسازی زیستگاه‌های طبیعی و افزایش جمعیت گیاهان کمک کند. همچنین باید مردم را در مورد خطرات برداشت بی‌رویه گیاهان آگاه کرد که این امر می‌تواند شامل کمپین‌های آموزشی و رسانه‌ای باشد و باید از تحقیقات با موضوع نحوه حفاظت از گیاهان شامل تحقیقات در مورد شیوه‌های برداشت پایدار و روش‌های کاشت مجدد گیاهان حمایت کرد.

باید بپذیریم که ادامه روند برداشت بی رویه گیاهان در کهگیلویه و بویراحمد، به معنای فاجعه‌ای زیست‌محیطی و اقتصادی برای این استان خواهد بود و نابود شدن گونه‌های گیاهی ارزشمندی مانند بیلهر، بن سرخ، جاشیر و…نه تنها به معنای از دست رفتن این گیاهان ارزشمند است، بلکه اکوسیستم منطقه را نیز به شدت تحت تأثیر قرار می‌دهد و در واقع حذف یک گونه گیاهی، زنجیره غذایی را مختل کرده و باعث نابودی سایر گیاهان و جانوران وابسته به آن می‌شود.

ضرورت مشارکت مردمی برای حفاظت از گنجینه گیاهی

در پی افزایش نگرانی‌ها نسبت به تخریب بی‌رحمانه منابع طبیعی در استان کهگیلویه و بویراحمد، فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه وبویراحمد نسبت به روند رو به رشد دخالت‌های انسانی، تخریب و تاراج گیاهان مرتعی و خوراکی هشدار داد.

سرهنگ ابراهیم جانی‌نسب با تأکید بر اینکه این رویه طبیعت زیبای استان را به نابودی می‌کشاند، اظهار کرد: نقش حیاتی مشارکت مردمی در صیانت از گونه‌های گیاهی، دارویی و حفظ طبیعت استان انکارناپذیر بوده و البته تداوم روند تخریب منابع طبیعی، نسل‌های آینده را از دسترسی به بسیاری از گیاهان خوراکی و دارویی محروم خواهد کرد.

استان کهگیلویه و بویراحمد با دارا بودن ۱۲ درصد از مراتع حوزه زاگرس (به مساحت ۵۱۹ هزار و ۲۳۶ هکتار) از تنوع گیاهی قابل توجهی برخوردار است به گونه‌ای که ۱۲ درصد از این مراتع غنی، ۲۸ درصد دارای پوشش گیاهی متوسط و مابقی فقیر هستند.

وجود بیش از ۲ هزار و ۱۰۰ گونه گیاه دارویی و خوراکی و دارا بودن بیش از ۴۰۰ گونه گیاه دارویی، این استان را به یکی از مستعدترین مناطق کشور در زمینه گیاهان دارویی تبدیل کرده است و علاوه بر این، وجود ۴۶ گونه گیاهی بومی و سه گیاه دارویی کمیاب دنیا شامل باریجه، آنغوزه و گزانگبین که به وفور در ارتفاعات استان یافت می‌شوند، بر اهمیت و ارزش این منطقه می‌افزاید.

این گزارش می‌افزاید؛ برای جلوگیری از وقوع این فاجعه، باید اقدامات فوری و مؤثری با هدف کنترل شرایط فعلی و بهبود وضعیت موجود از جمله افزایش تعداد نیروهای یگان حفاظت منابع طبیعی و تجهیز آن‌ها به امکانات لازم، افزایش گشت‌زنی‌ها در مناطق بحرانی و برخورد قاطع با متخلفان، افزایش جریمه‌های نقدی و مجازات‌های قانونی برای برداشت غیرمجاز گیاهان، آموزش جوامع محلی در زمینه اهمیت حفظ منابع طبیعی و شیوه‌های برداشت پایدار، ایجاد فرصت‌های شغلی جایگزین برای افرادی که از طریق برداشت گیاهان امرار معاش می‌کنند، تشکیل تعاونی‌های محلی برای تولید و فرآوری گیاهان دارویی و خوراکی به صورت پایدار، واگذاری مدیریت بخشی از مناطق حفاظت شده به جوامع محلی، تشویق کشاورزان به کشت گیاهان دارویی و خوراکی در زمین‌های کشاورزی،  ارائه تسهیلات و آموزش‌های لازم به کشاورزان برای کشت گیاهان دارویی و خوراکی، برگزاری کمپین‌های آگاه‌سازی عمومی در زمینه اهمیت حفظ منابع طبیعی و خطرات برداشت بی‌رویه گیاهان،  گنجاندن مطالب آموزشی در زمینه حفظ منابع طبیعی در برنامه‌های درسی مدارس و همچنین بازنگری قوانین و مقررات مربوط به حفاظت از منابع طبیعی و گیاهان دارویی و خوراکی و  تدوین قوانین جدید برای حمایت از کشت گیاهان دارویی و خوراکی و جلوگیری از برداشت بی‌رویه آن‌ها انجام داد.

انتهای پیام/