از برکت تا بار؛روایت تغییر نگاه جامعه به فرزند

به گزارش خبرگزاری تسنیم از قزوین، در خانه‌های قدیمی، صدای خنده و بازی کودکان، با بوی نان داغ و چای تازه، روح زندگی را زنده می‌کرد.

فرزندان، نعمت و برکت خانه بودند؛ امید فرداها و چراغ دل مادران و پدران. اما امروز، در هیاهوی آپارتمان‌های کوچک و زندگی‌های پرمشغله، فرزند گاه به باری سنگین تبدیل شده؛ دغدغه‌ها و ترس‌ها جای دلخوشی‌ها را گرفته‌اند.

آمارهای نگران‌کننده جمعیتی نشان می‌دهد که نرخ باروری در ایران به زیر سطح جانشینی رسیده است و هشداری جدی برای آینده کشور است. در این میان، بازآفرینی نگاه جامعه به فرزند، ضرورتی دوچندان یافته است؛ بازگشت به درک اصیل از فرزند به‌عنوان نعمت، سرمایه و امید. این گزارش، تلاشی است برای بررسی این تغییرات، ریشه‌های آن، و راهکارهای بازگرداندن جایگاه فرزند در فرهنگ ایرانی-اسلامی.

فرزند؛ از مایه دلخوشی تا دغدغه‌های اقتصادی

مریم احمدی، جامعه‌شناس و پژوهشگر خانواده، در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در قزوین با اشاره به دلایل تغییر نگاه جامعه به فرزند اظهار کرد: در گذشته، فرزندآوری به عنوان یک ارزش و برکت شناخته می‌شد، خانواده‌ها حتی در شرایط سخت اقتصادی، داشتن فرزند را مایه دلخوشی و امید می‌دانستند، اما امروز، سبک زندگی مدرن، فشارهای معیشتی، هزینه‌های بالای تربیت، نگرانی‌های تربیتی و حتی سیاست‌های متغیر و ناکارآمد جمعیتی، باعث شده فرزند به عنوان یک پروژه پرهزینه و پرریسک دیده شود.

وی افزود: این تغییر نگاه، پیامدهای جدی برای آینده کشور دارد، بحران جمعیتی یعنی پیر شدن جمعیت، کاهش نیروی کار جوان و به خطر افتادن زیرساخت‌های اقتصادی و اجتماعی؛ اگر این نگاه تغییر نکند، آینده‌ای پر از چالش در انتظار جامعه است. برای تغییر این فضا، باید هم فرهنگ‌سازی کنیم و هم سیاست‌های حمایتی قوی، مثل تسهیلات واقعی مسکن، اشتغال و حمایت‌های تربیتی، در دستور کار قرار بگیرد.

نعمتی الهی یا آزمونی برای انسان؟

حجت‌الاسلام سید مهدی حسینی، استاد حوزه علمیه قزوین، در ادامه این بحث در گفتگو با خبرنگار تسنیم با نگاهی عمیق به آموزه‌های دینی، اظهار کرد: در فرهنگ دینی ما، فرزند تنها یک موجود کوچک برای سرگرمی یا یک بار اقتصادی نیست، بلکه یک امانت الهی است؛ پیامبر اسلام(ص) فرمودند: “هرکس فرزندی داشته باشد و به او آداب و اخلاق نیک بیاموزد، خداوند او و فرزندش را به بهشت می‌برد.” این نگاه، مسئولیت والدین را بسیار سنگین می‌کند، امروز متاسفانه ارزش فرزند در نگاه بسیاری، به جای نعمت و زینت، به یک مسئله اقتصادی تقلیل پیدا کرده است، می‌گویند: ‘فرزند یعنی هزینه، دغدغه، مشکل!’ در حالی که قرآن به صراحت می‌فرماید: ‘فرزند، زینت زندگی دنیاست.’ البته فرزند آزمون هم هست؛ یعنی فرصتی برای رشد والدین و سنجش ایمان و صبر آنها.

وی بیان کرد: جامعه ما باید به این درک برسد که تربیت فرزند، یک مجاهدت است؛ جهاد اکبر است، مادری که شب تا صبح بیدار می‌ماند برای شیر دادن به فرزندش، یا پدری که برای تأمین هزینه‌های خانواده تلاش می‌کند، هر دو در مسیر جهاد هستند، باید خانواده‌ها را به این درک برسانیم که سختی‌های مسیر، پاداش‌های بزرگ معنوی دارد، اگر فرزند را تنها به عنوان بار ببینیم، طبیعی است که از فرزندآوری فرار کنیم؛ اما اگر او را وسیله رحمت و نردبانی برای رشد و تعالی بدانیم، نگاه‌مان عوض می‌شود.

مریم حسینی، مادر چهار فرزند، در گفت‌وگو با تسنیم از تجربه‌هایش می‌گوید: وقتی برای بار اول مادر شدم، همه چیز برایم تازگی داشت؛ هم شیرین بود، هم ترسناک. شب‌ها از نگرانی بیدار می‌ماندم، به آینده بچه‌ها فکر می‌کردم، به مدرسه‌شان، سلامت‌شان، حتی شغل و ازدواج‌شان. حالا که بچه‌ها بزرگ‌تر شده‌اند، می‌بینم چقدر حضورشان خانه را گرم‌تر کرده است، آن خنده‌ها، آن شلوغی‌ها، حتی شیطنت‌ها، همه‌شان باعث می‌شود حس کنم که زندگی ارزش دارد، بله، سختی هست، خرج و مخارج بالا رفته، اما شیرینی‌ها بیشتر است.

وی ادامه داد: گاهی که با دوستانم صحبت می‌کنم، می‌گویند: ‘چطور با چهار تا بچه کنار می‌آیی؟ ما یکی هم نمی‌خواهیم!’ اما من به آنها می‌گویم: ‘فرزند، فقط یک دهان اضافه برای خوردن نیست، بلکه یک دلخوشی است، یک آینده است.’ شاید ما باید یاد بگیریم که ساده‌تر زندگی کنیم و به جای ترس از فردا، به نعمت‌های امروز فکر کنیم. بچه‌ها دلیل تلاش‌های من هستند؛ انگیزه‌ای برای ادامه دادن. درست است که شرایط اقتصادی سخت است، اما هیچ چیز جای خنده‌های بچه‌ها را نمی‌گیرد.

به گزارش تسنیم، بحران جمعیت، فقط یک آمار نیست؛ تصویری واقعی از آینده‌ای است که می‌تواند امنیت اقتصادی، نشاط فرهنگی و پویایی اجتماعی را تهدید کند، برای عبور از این بحران، باید نگاه جامعه به فرزند تغییر کند؛ از “بار” به “برکت”. این تغییر، فقط با تبلیغات و شعار محقق نمی‌شود؛ بلکه نیازمند یک عزم ملی است:

سیاست‌گذاران باید با برنامه‌ریزی واقعی، حمایت‌های ملموس ارائه دهند؛ از تأمین مسکن و شغل تا بیمه و آموزش.

رسانه‌ها باید روایت‌های الهام‌بخش از خانواده‌های موفق و پرجمعیت را بازگو کنند تا امید در دل جامعه زنده شود.

حوزه‌های علمیه و دانشگاه‌ها باید در کنار هم، آموزه‌های دینی و علمی درباره اهمیت فرزندآوری را به زبان ساده به مردم منتقل کنند.

خانواده‌ها باید دوباره به صدای خنده کودکان در خانه‌هایشان گوش کنند و بفهمند که آینده این کشور در دست‌های کوچک کودکان امروز است.

شاید وقت آن رسیده که بار دیگر دست‌های کوچک کودکان را بفشاریم و به خودمان بگوییم: «فرزند، بار نیست؛ برکت است.»

انتهای پیام/