تردد خودروها در جادههای استان مرکزی ۱۷ درصد افزایش یافت
فهرست محتوا
نتیجه‌گیری از عملکرد گذشته و نیاز به اصلاحات جدی
راهکارهای پیشنهادی و راه‌های موفقیت
مشکل اصلی: مدیریت غلط و اجرای نادرست برنامه‌ها
وضعیت بحرانی و پیامدهای زیست‌محیطی
باید عزم جدی و اقدام عملی صورت گیرد
رئیس هیات مدیره فدراسیون صنعت آب با بیان اینکه دریاچه ارومیه به بدبینانه‌ترین حالت خود نزدیک شده گفت: اکنون طوفان نمک دریاچه شروع شده، تخلیه استان‌های مجاور ارومیه در حال آغاز شدن است، طوفان نمک و افزایش درجه حرارت به خاطر انعکاس خورشید همه تبعات خشک شدن دریاچه ارومیه است که زندگی و زیست‌پذیری در منطقه را تحت‌تاثیر قرار داده و از بین می‌برد، این شروع ماجرا است.
رضا حاجی‌کریم درباره وضعیت دریاچه ارومیه و راهکارهای احیا آن، مطالب مهمی ارائه داد که نشان می‌دهد اقدامات صورت‌گرفته در سال‌های گذشته کافی نبوده است و اکنون نیازمند تصمیمات عملی و اجرایی است. وی تاکید کرد که کاهش سطح زیرکشت، تغییر الگوهای کشاورزی و اجرای راهکارهای علمی، تنها راه نجات این دریاچه است. در ادامه، به تحلیل موضوع می‌پردازیم و چندین نکته مهم را بررسی می‌کنیم.
نتیجه‌گیری از عملکرد گذشته و نیاز به اصلاحات جدی
در طول سال‌های گذشته، مجموعه‌ای از مطالعات علمی و تحقیقاتی در حوزه احیای دریاچه ارومیه انجام شده است. این مطالعات، به‌خصوص با کمک نهادهای داخلی و بین‌المللی، جامع‌ترین برنامه‌ها را ارائه داده‌اند. اما مشکل اصلی عدم اجرای این برنامه‌ها و ناتوانی در عملی کردن راهکارهای پیشنهادی است. در واقع، کلید مشکل در کوتاهی در اجرای سیاست‌ها و مدیریت‌های درست نهفته است. یکی از نمونه‌های بارز این موضوع، کاهش ۴۰ درصدی مصارف کشاورزی بوده است که حتی با صرف هزینه‌های بالا، هرگز صورت نگرفته است و اصلاحات در این حوزه عملی نشده است.
این در حالی است که مطالعات نشان می‌دهد، راهکارهای عملی و موثری برای نجات دریاچه ارومیه وجود دارد، اما نبود عزم جدی و اقدام جهادی باعث شده است که وضعیت این دریاچه به حالت بحرانی رسیده باشد.
راهکارهای پیشنهادی و راه‌های موفقیت
حاجی‌کریم بر اهمیت تغییر الگوی کشاورزی و مدیریت مصرف منابع آب تاکید می‌کند. یکی از راهکارهای اصلی، خارج کردن اراضی کم‌بازده و بلندآب از چرخه کشت است؛ یعنی نزدیک به ۳۱ هزار هکتار زمین کشاورزی باید از دوره کشت خارج شود یا برای تولید محصولات با نیاز آبی کم، اصلاح شود. در مقابل، با جایگزین کردن محصولات راهبردی و کم‌آب‌بر مانند محصولات پروتئینی و دانه‌ای، هم امنیت غذایی حفظ می‌شود و هم میزان برداشت آب کاهش می‌یابد.
او همچنین پیشنهاد می‌دهد که حدود ۲۵ هزار هکتار از اراضی فعلی، مانند زمین‌های یونجه‌کاری، جای خود را به محصولات کم‌آب‌تر و راهبردی بدهند. این تغییرات اگر به صورت عملی و با برنامه‌ریزی دقیق اعمال شوند، می‌توانند صرفه‌جویی قابل توجهی در مصرف آب داشته باشند؛ تا حدود ۴۷۵ میلیون مترمکعب در حوزه دریاچه صرفه‌جویی صورت گیرد.
در این میان، وضعیت احداث و اجرای پروژه‌های سدسازی و رهاسازی آب باید به‌طور گسترده‌تری مدیریت شود، اما نه در حد صرفاً ساخت سد، بلکه در اصلاح الگوی مصرف و کاهش مصنوعی نیاز به آب کشاورزی. حاجی‌کریم تصریح می‌کند که راه‌حل‌های موجود تنها زمانی موثر است که عزم ملی برای اجرای آن صورت گیرد و تمامی مدیران، کارشناسان و کشاورزان، در مسیر اصلاحات همکاری کنند.
مشکل اصلی: مدیریت غلط و اجرای نادرست برنامه‌ها
در کنار تاکید بر اصلاح فرآیندهای کشاورزی، حائز اهمیت است که مشکلات مدیریتی و مدیریتی-اجرایی در مدیریت منابع آب، بیشتر مورد توجه قرار گیرد. اگرچه چند سال قبل پیشنهاد شد که آب مورد نیاز دریاچه با رهاسازی از سدها تامین شود، اما این تصمیمات همواره با مقاومت و ناپایداری مواجه بوده است.
بزرگ‌زاده، کارشناس صنعت آب، به درستی اشاره می‌کند که عدم اجرای کامل این برنامه‌ها و حتی افزایش سطح زیرکشت، باعث شده است که چشم‌انداز احیای دریاچه به شدت تاریک شود. لذا، باید اراده‌ای قاطع بر پایه تصمیمات عملی و اصلاحات ساختاری حاکم باشد و کمتر به وعده‌های صرفاً تبلیغاتی تکیه شود.
وضعیت بحرانی و پیامدهای زیست‌محیطی
حقیقت این است که در حال حاضر، دریاچه ارومیه در آستانه مرگ است. حاجی‌کریم هشدار می‌دهد که وضعیت به بحران نزدیک شده است، شاهد شروع طوفان‌های نمک، کاهش زیست‌پذیری منطقه و تهدید مستقیم برای سلامت و زندگی مردم هستیم. این بحران نمونه‌ای بارز از آن است که چگونه سیاست‌های نادرست می‌تواند زیست‌بوم‌های طبیعی را به ورطه نابودی بکشد.
در این شرایط، تنها راه نجات، تداخل فوری و مدیریتی است. استفاده از فناوری‌های نوین، همکاری‌های بین‌المللی و اجرای برنامه‌هایی عملی، باید در اولویت قرار گیرد.
باید عزم جدی و اقدام عملی صورت گیرد
در مجموع، این وضعیت بحرانی دریاچه ارومیه نشان می‌دهد که راه برون‌رفت از بحران تنها از طریق عزم ملی و همکاری همه نهادها امکان‌پذیر است. اجرای پروژه‌های اصلاح الگوی کشاورزی، کاهش سطح زیرکشت، مدیریت صحیح سدها و اصلاح فرآیندهای مدیریتی، تنها راه‌حل‌های عملی هستند که می‌تواند آب را نگه دارد و دریاچه را زنده کند.
در آینده، اگر این اقدامات به‌درستی انجام شود، کشور می‌تواند در کاهش اثرات تغییرات اقلیمی، حفظ منابع آب و تثبیت اکوسیستم منطقه قدمی بزرگ بردارد. این مسئله، نیازمند اراده سیاسی، بودجه‌ریزی هوشمندانه و مشارکت فعال مردم و فعالان محلی است. در غیر این صورت، آینده دریاچه ارومیه به آینده‌ای تاریک، پرحاشیه و بحران‌آمیز منتهی خواهد شد که تبعات اقتصادی، زیست‌محیطی و اجتماعی آن دامنگیر میلیون‌ها نفر خواهد بود.
منبع:
ایلنا
گسترش نیوز
صنعت و معدن
گنجی قیمتی در ایران ؛ طوفان در راه است
انرژی
گنجی قیمتی در ایران ؛ طوفان در راه است
کدخبر:
۳۶۱۸۵۹
پریا ابراهیمی
۱۴۰۴/۰۷/۰۹ ۱۰:۵۰:۰۴
دیدگاهتان را بنویسید