نشست پایانی هفته معمار با عنوان «دیالوگ معماری و توسعه‌گری» در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران برگزار شد. در این نشست، صاحب‌نظران حوزه معماری و ساخت‌وساز بر ضرورت تعامل سازنده میان معماران و توسعه‌گران تأکید کردند و هشدار دادند که در صورت نبود این گفت‌وگو، ساخت‌وساز کشور به سطح بساز و بفروشی تنزل خواهد یافت.

 حامد مظاهریان، رئیس دانشکدگان هنرهای زیبا، در این مراسم گفت: «روز معمار با هدف جلب توجه به کیفیت در معماری شکل گرفته است. وظیفه معمار، ایجاد کیفیت در فضاهای زیستی ماست؛ از خانه گرفته تا خیابان و فضای آموزشی. اما تحقق این کیفیت بدون هم‌افزایی با توسعه‌گران ممکن نیست.»

مظاهریان با اشاره به برگزاری ۱۷ رویداد تخصصی در هفته معمار افزود: «هدف ما در دانشگاه تهران، فراهم کردن بستری برای گفت‌وگو و تبادل تجربه میان معماران و توسعه‌گران بود؛ چرا که آینده معماری کشور بدون همکاری این دو گروه روشن نیست.»

توسعه‌گری؛ مدیریت رؤیامند در دل واقعیت

رضا دژآگاه، توسعه‌گر صنعت ساختمان، در ادامه نشست تأکید کرد که توسعه‌گر نه‌تنها تأمین‌کننده مالی پروژه است، بلکه مسئول مدیریت یکپارچه از طراحی تا بهره‌برداری به شمار می‌رود. او گفت: «توسعه‌گر در زنجیره‌ای از مسئولیت‌ها قرار دارد؛ از انتخاب مشاوران، تأمین مالی، ساخت، تا خدمات پس از فروش. اما آنچه توسعه‌گر را به معمار نزدیک می‌کند، آرزومندی و رؤیاپردازی برای ساختن فضاهایی ماندگار است.»

به گفته او، اگرچه توسعه‌گری در ایران هنوز در مراحل ابتدایی قرار دارد، اما در کشورهای پیشرفته، توسعه‌گر به‌عنوان شریک اصلی پروژه در کنار معمار حضور دارد و دغدغه‌های فرهنگی، کیفیت اجرا و آینده‌پژوهی را نیز در نظر می‌گیرد.

خلق فضا، یک فرآیند چندوجهی است

محمدسعید ایزدی، استاد دانشگاه و معاون سابق وزیر راه و شهرسازی نیز در این نشست با تأکید بر نگاه «فرآیندمحور» در خلق فضا گفت: «معماری نباید صرفاً به‌عنوان یک محصول نهایی دیده شود، بلکه نتیجه تعامل مستمر میان معمار، توسعه‌گر، قانون‌گذار، سرمایه‌گذار و مهم‌تر از همه مردم است. در فرآیند تولید فضا، معمار باید نقش راهبر داشته باشد و توسعه‌گر تسهیل‌کننده این جریان باشد.»

ایزدی اضافه کرد که توازن میان فرم، عملکرد و معنا از سویی و تطبیق با فناوری، قوانین و اقتصاد از سوی دیگر، تنها با گفت‌وگوی دائمی معمار و توسعه‌گر ممکن است.

یکی از محورهای مهم این نشست، بررسی چرایی عدم شکل‌گیری توسعه‌گران بزرگ در ایران بود. دژآگاه در این باره گفت: «محدودیت‌های اقتصادی، فقدان نظام قانونی یکپارچه و ضعف در فرهنگ کار تیمی، از دلایل اصلی عمر کوتاه توسعه‌گری در ایران است. ما نیازمند روان‌درمانی اجتماعی برای ترمیم زخم‌های تاریخی و عبور از فردگرایی مزمن هستیم.»

او در ادامه به تجارب موفق کشورهایی چون ژاپن اشاره کرد و افزود: «آنچه آن‌ها را موفق کرده، همبستگی اجتماعی و شکل‌گیری نگاه جمعی به توسعه است؛ چیزی که ما در ایران هنوز به آن نرسیده‌ایم.»

در پایان نشست، کارشناسان تأکید کردند که معماری فاخر و پروژه‌های ماندگار، محصول گفت‌وگوی مؤثر میان معماران و توسعه‌گران است. بدون این تعامل، معماری به پروژه‌ای تجاری و بی‌روح تبدیل می‌شود و فرصت‌های بزرگ توسعه شهری از بین می‌رود.