بازار؛ گروه بانک و بیمه: مجلس شورای اسلامی در حالی دست دولت را برای اصلاح چگونگی پرداخت یارانه ها با خروج افراد پردرآمد از لیست یارانه بگیران آن هم با هدف بهبود معیشت دهک های پایین درآمدی باز گذاشته است که اکنون هر ماه شاهد حذف دهها هزار یارانه بگیر در کشور هستیم ولی آنگونه که مشخص است با چنین اقدامی معیشت قشرفرودست جامعه بهبود چندانی نیافته است. البته دولت درصدداست تا با ارایه کالابرگ الکترونیکی حمایت های خود را از اقشار مردم بویژه کم درآمدها بیشتر کند ولی با توجه به سبقت هزینه ها از درآمدها و نیز کم ارزش شدن پول ملی در کنار منابع محدود دولت تا کنون چند مرحله ارایه کالابرگ انجام شده است ولی رقم اندک آن طوری است که با چنین شیوه ای یک خانوار ۴ نفره دهک ۴ تا ۷ با شارژ ماهانه (سرانه ۳۵۰ هزار تومان) این رقم حتی کفاف تهیه نصف یک کیسه برنج هم را نمی دهد.
البته باید به این نکته مهم هم توجه شود که دولت نیز به دلایل مختلف چون محدودیت منابع، شرایط تحریمی و در نظر گرفتن جلوگیری از کسری بودجه، مشکلات خاص خود را دارد ولی به گفته کارشناسان چنانچه مدیریت دقیقی در کنترل قیمت ها در بازار انجام و از طرفی با اقدامات لازم مانع از رشد بی رویه و بی منطق قیمت کالاها با نظارت سفت و سخت شود، مردم نیز می توانند حداقل به کالاهای اساسی مورد نیاز سفره خود تا حدی دست یابند.

طبق گزارش های موجود هر دهک نزدیک به ۸.۵ میلیون نفر را شامل می‌شود و مجموع سه دهک حدود ۲۵ میلیون نفر را تشکیل می‌دهد، بنابراین تا این مرحله، یارانه ۸ میلیون نفر بر مبنای شاخص‌های شناسایی قطع شده است

خروج ۲۵ میلیون یارانه بگیر از چرخه دریافت یارانه

حال با ادامه دار شدن قطع یارانه خیلی از اقشار مردم، سخنگوی دولت می گوید؛ بر اساس قانون، حذف یارانه سه دهک پردرآمد تکلیف صریح بودجه ۱۴۰۴ است چرا که در اجرای قانون بودجه ۱۴۰۴، یارانه نقدی بیش از ۸ میلیون نفر قطع شده است. قطع یارانه هایی که افراد حذف‌شده یا خانوارهایی که خود را مستحق دریافت یارانه می‌دانند، می‌توانند با مراجعه به سامانه حمایت مدارک خود را بارگذاری کرده و درخواست بررسی مجدد دهند. طبق گزارش های هر دهک نزدیک به ۸.۵ میلیون نفر را شامل می‌شود و مجموع سه دهک حدود ۲۵ میلیون نفر را تشکیل می‌دهد. بنابراین تا این مرحله، یارانه ۸ میلیون نفر بر مبنای شاخص‌های شناسایی قطع شده است.
دولت اذعان دارد؛ شاخص‌های شناسایی خانوارهای متمکن و پردرآمد کاملاً مشخص است. این شاخص‌ها شامل مجموع درآمد خانوار، تراکنش‌های بانکی، وضعیت ملکی و خودرویی و همچنین سرانه درآمد پس از کسر اجاره محسوب می‌شود. با این وجود ارزیابی و حذف افراد براساس این داده‌ها انجام می‌شود. در این راستا هر چند هیچ کسی منکر حذف یارانه پردرآمدها نیست چرا که این قشر از جامعه نیاز چندانی به چنین رقمی ندارند اما مطالبه عموم از دولت این است که حذف ۸ میلیون از تعداد یارانه بگیران رقمی تقریبا نسبتا مناسب است که بایستی به اشکال مختلف به افراد پایین درآمدی اصابت کند نه اینکه منابع یارانه ای اقشار متمکن ۳ دهک بالا ی درآمدی حذف شود ولی آثار آن بر سفره دیگر اقشار مستحق دیده نشود.

خانوارهای دارای املاک مجلل با مجموع ارزش ریالی بالاتر از سیصد و پنجاه میلیارد ریال. همچنین خانوارهای دارای یک یا چند خودروی سواری با مجموع ارزش سی میلیارد ریال، خانوارهایی که میانگین مجموع درآمد ماهانه اعضای آنها هر نفر بیش از ۳۰ میلیون تومان و نیز خانوارهایی که مسافرت متعدد خارجی دارند مشمول دریافت یارانه نمی شوند

تداوم حذف پردرآمدها از لیست یارانه بگیران

اکنون گزارش ها حاکی است با توجه به عدد اعلام شده یارانه بگیران دهک چهارم تا نهم که در آبان ماه از سوی وزارت کار اعلام شد، ۴۳۸ هزار نفر دیگر از فهرست یارانه بگیران حذف شدند. در آبان ماه، ۴۱ میلیون و ۸۷۴ هزار و ۸۱۷ نفر در دهک های چهارم تا نهم قراردارند که یارانه نقدی آنها در این ماه پرداخت شده است. این در حالی است که در مرحله گذشته پرداخت یارانه‌ها، براساس دهک‌بندی انجام شده توسط وزارت کار، ۴۲ میلیون و ۳۱۳ هزار و ۰۳۹ نفر در دهک های چهارم تا نهم قرار داشتند. از طرفی اصلاح آیین نامه یارانه‌ها پس از ۱۵ سال؛ تغییر بُعد خانوار تنها در سامانه ثبت احوال انجام می‌شود، به این ترتیب ظرف یک ماه اخیر ۴۳۸ هزار و ۲۲۲ نفر به نسبت مهر ماه از فهرست یارانه بگیران حذف شدند.

براساس آیین‌نامه اجرایی موضوع جزء (۶) بند (الف) تبصره (۸) ماده واحده قانون بودجه سال ۱۴۰۳ کل کشور، خانوارهایی که واجد هریک از این شرایط باشند، با رعایت ملاحظات اجتماعی و به صورت تدریجی، غیرمشمول حمایت دولت تلقی می‌شوند، خانوارهای دارای املاک و مستغلات از جمله باغ ویلاهای مجلل با مجموع ارزش ریالی بالاتر از سیصد و پنجاه میلیارد (۰۰۰ر۰۰۰ر۰۰۰ر۳۵۰) ریال. همچنین خانوارهای دارای یک یا چند خودروی سواری یا وانت دو اتاق (کابین) دارای شماره انتظامی شخصی با مجموع ارزش سی میلیارد (۰۰۰ر۰۰۰ر۰۰۰ر۳۰) ریال. علاوه بر این خانوارهایی که میانگین مجموع درآمد ماهانه اعضای آنها به میزان ۳۰ میلیون تومان برای یک نفر و در مجموع خانوار ۵ نفره ۶۰ میلیون تومان در ماه باشد و در نهایت خانوارهایی که بیش از پنج سفر خارجی (در بازه یکساله) دارند این افراد مشمول دریافت یارانه نمی شوند.

با آنکه دولت مسیر حذف یارانه پردرآمدها را در پیش گرفته است و در تلاش است که با حذف این گروه از فهرست یارانه بگیران تمرکز خود را بر روی حمایت از دهک های پایین درآمدی جامعه بگذارد ولی برخلاف وعدها در ارایه کالابرگ الکترونیکی مرحله پنجم، گویا در آبان این قضیه منتفی است

۶۰ میلیون نفر در انتظار دریافت کالابرگ الکترونیکی جدید

با آنکه دولت مسیر حذف یارانه پردرآمدها را در پیش گرفته است و در تلاش است که با حذف این گروه از فهرست یارانه بگیران تمرکز خود را بر روی حمایت از دهک های پایین درآمدی جامعه بگذارد ولی برخلاف وعدها در ارایه کالابرگ الکترونیکی مرحله پنجم، گویا در آبان این قضیه منتفی است و شارژ حساب سرپرستان خانوار به روزهای ابتدایی آذر موکول شده است چرا که دولت قصد دارد در این مرحله تغییراتی را در چگونگی شیوه آن انجام دهد. کالابرگ الکترونیک طبق اظهارات میدری وزیر تعاون، کار رفاه اجتماعی قرار است به دو شکل دراختیار جمعیت هدف قرار گیرد. وی شیوه اول را همان راه و روش چهار مرحله قبلی اعلام کرد است. یعنی به‌ازای هر نفر از افراد خانواده‌های حاضر در دهک‌های اول تا سوم ۵۰۰ هزار تومان در حساب سرپرست خانوار شارژ می‌شود و این عدد برای خانوارهای حاضر در دهک‌های چهارم تا هفتم به ۳۵۰ هزار تومان می‌رسد.
شیوه اول کالابرگ الکترونیک فرقی با مراحل قبلی ندارد و متقاضی باید از بین اقلامی که قبلا در طرح قرار داشتند اقدام به خرید کند اما در شیوه دوم محدودیتی در انتخاب اقلام وجود ندارد. درعوض متقاضی می‌تواند هر محصول را با تخفیف ۲۰ درصدی و براساس نرخ مصوب انتخاب کند. این در حالی است که ارایه کالابرگ الکترونیک از زمان روی کار آمدن دولت مسعود پزشکیان در چهار مرحله انجام شده است. نوبت چهارم در شهریورماه تعیین تکلیف شد و طبق وعده‌ها باید طی این روزها که مردم به انتظار نشسته اند مرحله پنجم آن نیز انجام شود. کالابرگ هایی که هر چند رقم شارژ شده آن در مقایسه با رشد سرسام آور قیمت ها رقم آنچنانی نیست ولی اغلب خانوارهای فرودست چشم به راه آن بوده تا حداقل در این شرایط سخت اقتصادی بتوانند برای تهیه یک یا چند قلم از آن استفاده کنند.