تأثیر پروژه‌های ساختمانی مشهد بر تقاضای آهن‌آلات در تابستان ۱۴۰۴

بازار آهن آلات یکی از شاخص های کلیدی برای سنجش وضعیت بخش عمرانی و ساخت و ساز در مشهد و کل کشور به حساب می آید. در این شهر هر زمان پروژه های ساختمانی و عمرانی با سرعت بالاتری به نسبت قبل اجرا شوند، از جمله توسعه مناطق مسکونی و تجاری تا پروژه های زیرساختی مانند مترو و بزرگراه ها مصرف آهن آلات به طور قابل توجهی افزایش یافته است. هر زمان که رکود ساخت و ساز بر بازار حاکم گردد، تقاضا آهن آلات به راحتی کاهش می یابد.

در مشهد مثل دیگر نقاط کشور، آهن و مقاطع فولادی سهمی بین ۳۰ تا ۴۰ درصد از هزینه سفت کاری ساختمان را تشکیل می دهد. بنابراین حتی تغییر هزار تومانی در قیمت آهن مشهد می تواند هزینه پروژه های بزرگ را تا حدود چند میلیارد تومان افزایش دهد. این موضوع در پروژه های عظیم در حال رشد مشهد مانند الهیه، طرقبه شاندیز و حاشیه بلوار نماز تاثیر پر رنگ تری دارد.

به عنوان نمونه در خرداد ماه سال ۱۴۰۴ قیمت تیرآهن نوسان بسیاری داشت و با شدت گرفتن تنش ها و آغاز جنگ بین ایران و اسرائیل ساخت و ساز متوقف یا دچار تاخیر شد. در این شرایط رابطه بین حجم پروژه های عمرانی مشهد و تقاضای آهن آلات کاملا دوطرفه است: رونق ساخت و ساز و اجرای پروژه های شهری، نیاز به آهن را افزایش داده و از طرفی ثبات قیمت و شرایط مطلوب بازارآهن، انگیزه و توان مالی سازندگان را برای آغاز یا توسعه پروژه ها تقویت می کند.

ارتباط مستقیم توسعه عمرانی با مصرف آهن آلات

در مشهد، ساخت و ساز در بخش مسکن، برج ها و مراکز تجاری از اصلی ترین محرک های مصرف آهن آلات به حساب می آید. اسکلت فلزی ساختمان های مرتفع در مناطقی که در حال توسعه هستند، صد ها تن تیرآهن، میلگرد و ورق های فولادی را می طلبد. در پروژه های برج سازی این شهر سهم آهن در هزینه های کلی بیشتر از ساختمان های کوچک و متوسط است؛ چرا که علاوه بر سازه های اصلی، در بخش های جانبی مثل پارکینگ های طبقاتی، سازه های الحاقی و نماهای فلزی نیز از این مقاطع فولادی به کار می رود.

پروژه های زیرساختی مشهد مثل توسعه خطوط مترو، ساخت پل ها، تقاطع های غیر همسطح و بزرگراه ها، از بزرگترین مصرف کنندگان فولاد سنگین و مقاطع خاص هستند؛ به گونه ای که احداث یک پل بزرگ می تواند به ده ها هزار تن فولاد نیاز داشته باشد. طرح های ریلی حومه ای و بین شهری با مصرف بالای ریل و سازه های فولادی بخش مهمی از تقاضای سالانه آهن آلات استان را تشکیل داده و تغییر سرعت اجرای آن ها بر بازار آهن شهر تاثیر می گذارد.

عوامل اقتصادی مؤثر بر تقاضای آهن‌آلات در پروژه‌های ساختمانی مشهد

تقاضای آهن آلات در پروژه های ساختمانی مشهد به شدت تحت تاثیر عوامل اقتصادی قرار دارد. بودجه عمرانی دولت، نوسانات نرخ ارز و تورم عمومی یکی از مهمترین عوامل اقتصادی تاثیرگذار بر پروژه های ساختمانی مشهد هستند. افزایش یا کاهش بودجه و تغییر قیمت مقاطع فولادی ناشی از ارز و واردات، مستقیما بر آغاز و تکمیل پروژه ها تاثیر می گذارد و تورم با افزایش هزینه نیروی کار، انرژی و حمل و نقل، هزینه تمام شده ساخت و ساز را افزایش می دهد. به گونه ای که در سال ۱۴۰۴ هزینه ساخت هر متر مربع ساختمان معمولی بین ۸ تا ۱۵ میلیون و پروژه های ممتاز بین ۳۰ میلیون تومان بوده و این شرایط توان سازندگان و در نتیجه تقاضای بازارآهن آلات مشهد را به طور مستقیم تحت تاثیر قرار می دهد.

فصل ها و دوره های رونق و رکود در پروژه های ساختمانی مشهد و تاثیر آن بر تقاضای آهن آلات

رونق یا رکود پروژه‌های ساختمانی مشهد با چرخه‌های اقتصادی کشور همزمان است. در دوره‌های رونق اقتصادی و افزایش بودجه عمرانی، آغاز و تکمیل پروژه‌های مسکونی، تجاری و زیرساختی با شتاب انجام می‌شود و تقاضای آهن‌آلات افزایش می‌یابد، اما در دوران محدودیت بودجه، رکود یا نوسانات نرخ ارز و تورم، پروژه‌ها به تعویق می‌افتند یا مقیاس آن‌ها کاهش می‌یابد و مصرف آهن کاهش می‌یابد. نمونه بارز این روند، رشد مصرف آهن در سال‌های ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۷ با اجرای پروژه‌های مسکن مهر و توسعه شهری و کاهش تقاضا در سال‌های ۱۳۹۸ تا ۱۴۰۰ به دلیل محدودیت بودجه و تحریم‌ها است. همچنین در زمستان ۱۴۰۳ و خرداد و تیر ۱۴۰۴، جهش قیمت آهن و شرایط جنگی باعث توقف یا کندی پروژه‌ها و کاهش حجم معاملات در بازار آهن مشهد شد، زیرا نگرانی از کمبود عرضه و نوسان قیمت‌ها، برنامه‌ریزی پیمانکاران و سرمایه‌گذاران را تحت تأثیر قرار داد.