بازار، گروه راه و شهرسازی: در حالی که در صنعت هوانوردی ایران روز به روز قیمت ها و تعداد شرکت های هواپیمایی زیاد تر می شود اما در جهان رویکرد رقابتی به گونه ای پیش می رود که اداره صنعت هوانوردی با شیوه سنتی را با دشواری مواجه کرده است.
رقابت تنگاتنگ بین خطوط هوایی سنتی و شرکتهای ارزانقیمت، آسمانهای جهان را به میدان نبرد خدمات و قیمت تبدیل کرده است. نوآوری، کاهش هزینهها و تغییر استراتژی، آینده صنعت هوانوردی را رقم میزند و مسافر، بزرگترین برنده این رقابت بیپایان است.
خطوط هوایی سنتی در مقابل شرکتهای هواپیمایی ارزانقیمت
در ارتفاع تقریبی ۳۰ هزار پایی، یکی از شدیدترین رقابتهای جهان سفرهای هوایی بین خطوط هوایی سنتی، که مدتهاست با خدمات مجلل و شبکههای گستردهشان بر آسمان مسلط بودهاند، و شرکتهای هواپیمایی ارزانقیمت، که با قیمتهای رقابتی انقلابی در سفر هوایی ایجاد کردهاند، در جریان است.
صنعت هوانوردی جهانی با ظهور خطوط هوایی کمهزینه دچار تحولی عظیم شده است. این خطوط با کنار گذاشتن برخی خدمات مکمل و ارائه کرایههای پایین، مسافران را در ازای دریافت خدماتی محدودتر، به گزینههای اقتصادیتر ترغیب کردهاند و حضور قدرتمند خود را در مقابل خطوط هوایی سنتی تثبیت کردهاند.
رقابت شدید بین این دو دسته منجر به تحولات عمیقی در حوزه هوانوردی شده است که در نهایت، مسافران بزرگترین ذینفعان این تغییرات هستند.
اما آیا این رقابت به معنای ناپدید شدن خطوط هوایی سنتی در آینده نزدیک خواهد بود؟ یا اینکه این شرکتها با نوآوری، بهبود تجربه مسافران و اتخاذ استراتژیهایی برای حفظ جایگاهشان، میتوانند دست بالا را در این رقابت حفظ کنند؟
تلاش ایرلاینهای سنتی برای بقا با نوآوری، خدمات ترکیبی و کاهش هزینه، آنها را در برابر شرکتهای ارزانقیمت که سهم بیشتری از بازار را قبضه کردهاند، مقاومتر کرده است
رشد سریع شرکتهای ارزانقیمت
در دو دهه اخیر، رشد خطوط هوایی ارزانقیمت شتاب بیشتری گرفته و توانستهاند بازار قابلتوجهی را از آن خود کنند.
اگرچه نخستین ایرلاین اقتصادی در سال ۱۹۴۹ تأسیس شد (PSA Airlines)، اما Southwest Airlines که در سال ۱۹۷۱ شروع به فعالیت کرد، بهعنوان پیشگام واقعی در این صنعت شناخته میشود.
تا سال ۲۰۲۴، خطوط هوایی کمهزینه ۳۳ درصد ظرفیت صندلیهای جهانی را به خود اختصاص دادند، در حالی که این خطوط تنها ۱۵ درصد از مجموع کل شرکتهای هوایی جهان بهشمار میروند. قویترین حضور ایرلاینهای ارزانقیمت در آسیا-اقیانوسیه با ۵۶ درصد سهم بازار، سپس اروپا (۴۱ درصد) و آمریکای شمالی (۳۶ درصد) گزارش شده است.
در سطح شرکتها، برندهای اقتصادی موفقی چون «آزول» و «ولاریس» در آمریکای لاتین، رشد چشمگیری داشتهاند. همچنین، شرکت IndiGo در هند با سهم بازار داخلی بالای ۶۰ درصد به یک الگوی منطقهای تبدیل شده است.
مدل کسبوکار خطوط هوایی ارزانقیمت متکی بر استراتژیهایی است که به کاهش هزینهها کمک میکند. برای مثال:
– پروازهای مستقیم بهجای سیستم «هابها و شعب»، که هزینههای عملیاتی را کاهش میدهد.
– حذف خدمات اضافی مانند غذا و انتخاب صندلی.
– درآمدزایی از خدمات جانبی مثل چمدان و غذا.
– استفاده از ناوگان متحد، مانند تجربه رایانایر با بوئینگ ۷۳۷، که هزینههای نگهداری و آموزش را کاهش میدهد.
این استراتژیها نهتنها هزینهها را کاهش داده، بلکه امکان ارائه بلیطهایی ۴۰ تا ۶۰ درصد ارزانتر از خطوط سنتی را نیز فراهم کردهاند.
ایرلاینهای ارزانقیمت با حذف خدمات اضافی، کاهش هزینهها و استراتژیهای نوین، توانستهاند انقلابی در هوانوردی ایجاد کنند؛ اما محدودیت سوخت و پروازهای طولانی همچنان چالشبرانگیز است
درآمد در مقابل سود
خطوط هوایی ارزانقیمت به لطف هزینههای اضافی و ساختار منعطف، غالباً حاشیه سود بالاتری دارند. در مقابل، شرکتهای سنتی به دلیل ارائه خدمات لوکس، باربری هوایی و اجرای پروازهای طولانیتر، درآمد بیشتری کسب میکنند و از برنامههای وفاداری گسترده برای افزایش سود بهره میبرند.
در سال ۲۰۲۳، حاشیه سود خالص رایانایر ۱۸ درصد، در مقایسه با لوفتهانزا (۷ درصد) و خطوط هوایی آمریکا (۵ درصد) بود. Southwest Airlines بهتنهایی بیش از ۶ میلیارد دلار از حمل بار در سال درآمد کسب کرد، و شرکتهایی چون EasyJet و Spirit Airlines، نزدیک به ۳۰ درصد درآمدشان را مدیون خدمات جانبی بودند.
چالشها و مانورهای رقابتی
هم ایرلاینهای سنتی و هم ارزانقیمت با چالشهای قابلتوجهی روبرو هستند. ایرلاینهای ارزانقیمت با افزایش قیمت سوخت و محدودیت در اجرای پروازهای طولانی به دلیل هزینههای سوخت و کادر شرکت، تحت فشار قرار گرفتهاند. از سوی دیگر، شرکتهای سنتی نیز به دلیل هزینههای بالای عملیاتی و وابستگی به سفرهای تجاری، رقابتی نابرابر بر سر قیمتها با چالشهای جدی دستبهگریبان هستند.
خطوط هوایی سنتی برای مقابله با چالشها، دست به مانورهای نوآورانهای زدهاند.که اتفاقا شرکت های ایرانی در پروازهای داخلی برخی از انها را سالها است که از این موارد را عملیاتی کرده اند. از جمله:
– طراحی بلیطهای ترکیبی، نظیر «Economy Basic»، با خدمات محدودتر و قیمت پایینتر.
– راهاندازی شرکتهای تابعهای مانند «ترانساویا» (ایرفرانس) و «اسکوت» (سنگاپور ایرلاینز).
– کاهش هزینههای عملیاتی از طریق افزایش صندلیها در هواپیما، کاهش نیروی انسانی و برونسپاری خدمات غیرمحوری.
رقابت خطوط هوایی جهانی به مسافران خدمات متنوع، قیمتهای مقرونبهصرفه و انتخاب گستردهای از مقاصد ارائه داده است؛ مسافران، برنده واقعی این میدان نبرد هوایی هستند
بزرگترین برنده: مسافران
درنهایت، پاسخ به این سؤال که کدام دسته از خطوط هوایی برنده اصلی میدان رقابت خواهند بود، دشوار است. ایرلاینهای ارزانقیمت در مسیرهای کوتاه و اقتصادی غیرقابلرقابت هستند، درحالیکه ایرلاینهای سنتی در مسیرهای طولانی و لوکس همچنان برتری دارند.
افزایش رقابت بازار پویاتری ایجاد کرده است، به نحوی که مسافران سود واقعی را از طریق کاهش قابلتوجه قیمتها و تنوع در انتخاب مقصد میبرند. گزارش ارنو کنترل «Eurocontrol» نشان میدهد که بیش از ۶۰ درصد مسیرهای هوایی جدید در اروپا طی ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۰ به لطف ایرلاینهای ارزانقیمت ایجاد شده و دسترسی بیشتری برای مسافران فراهم کرده است.
طبق مطالعه اخیر موسسه مطالعات و پژوهش مکننزی McKinsey Research، نوآوریهای عملیاتی و شفافیت قیمتی در میان ایرلاینها، مسافران را بهسوی تجربههای بهتر و هزینههای مقرونبهصرفهتر سوق داده است.
رقابت شدید میان این دو گروه نهتنها صنعت هوایی را تغییر داده، بلکه مسافران را به انتخابهای متنوعتر، کیفیت بهتر و قیمت پایینتر رسانده است. آینده هوانوردی نهتنها ترکیبی از نوآوری، کارایی و خدمات است، بلکه تا حد زیادی به سازگاری با تقاضای مصرفکننده و نگهداشتن کیفیت در حد استانداردهای جهانی وابسته است.
دیدگاهتان را بنویسید