بازدید رئیس دادگستری دامغان از کارخانه فروسیلیس پس از مرگ یک کارگر
به گزارش اقتصاد آنلاین، رضا کیانی، مدیر تحقیق و توسعه بورس تهران در نخستین همایش بورس‌های اوراق بهادار در عصر رمزارزها با بیان اینکه این کلاس جدید دارایی می‌تواند شکل نوینی از بروز و ظهور کلاس‌های قبلی یا کلاسی کاملاً جدید تلقی شود، اضافه کرد: «رشد رمزارزها خیره‌کننده بوده است؛ در ژانویه ۲۰۱۵ که حدود پنج و نیم میلیون دلار ارزش داشتند، پس از مدتی ۵۸۰ برابر شدند و ارزششان به بیش از سه تریلیون دلار رسید، هرچند نوسانات این بازار بسیار شدید و پرریسک است».
ترکیب بازار و مقایسه با بازار سهام
مدیر تحقیق و توسعه بورس تهران با اشاره به ترکیب فعلی بازار رمزارزها عنوان کرد: «اکنون بیت‌کوین ۶۱ درصد از ارزش بازار رمزارزها را در اختیار دارد، اتریوم ۱۲ درصد، استیبل‌کوین‌ها ۹ درصد و ۱۸ درصد باقیمانده متعلق به سایر رمزارزهاست، در حالی که ۱۴۷۳ کوین در حال معامله است و ۱۴۱۶ صرافی و اکسچنج آنها را معامله می‌کنند که اکثرشان غیرمتمرکز هستند. بازارهای سهام رشد نسبتاً خوبی داشته‌اند؛ تقریباً از سال ۲۰۱۵ که حدود ۷۰ تریلیون دلار ارزش داشتند، به ۱۴۸ تریلیون دلار رسیده‌اند، اما ارزش بازار رمزارزها تقریباً حول و حوش دو درصد ارزش بازارهای سهام است».
کیانی با تأکید بر سرعت رشد بازار رمزارزها تصریح کرد: «بازه زمانی بازارهای سهامی بیش از دو برابر شده، اما بورس‌های اوراق بهادار که سوار بر سیر آهسته‌ای بودند، دیدند که بیت‌کوین با سرعت از پشت سر در حال نزدیک شدن به آنهاست، هنوز عقب است ولی با شتاب زیادی به بازارهای سنتی نزدیک می‌شود». وی اضافه کرد: «این فناوری جدید، بورس‌ها را در معرض دوراهی توکن‌سازی یا طراحی محصولاتی برای بازارهای مالی و بازار سرمایه قرار داد».
مسیر ناموفق توکن‌سازی سهام
کیانی درباره روند توکن‌سازی اوراق بهادار توضیح داد: «در ابتدا، ما پروتوکل‌هایی مانند میرور پروتکل را داشتیم که با یک دارایی واقعی مواجه نبودیم؛ یک دارایی مبتنی بر پلتفرم راه‌اندازی شد که پشتوانه سهم نداشت، بلکه پشتوانه‌اش یو‌اس‌دی تتر بود». وی افزود: «این توکن‌ها معامله شدند، اما سرانجامشان چندان خوشایند نبود؛ در آگوست ۲۰۲۲ فعالیتشان متوقف شد و دیگر ارتباطی بین یو‌اس‌دی و دلار واقعی وجود نداشت، و فشارهای کمیسیون بورس آمریکا (اس‌ای‌سی) نیز در این موضوع بی‌تأثیر نبود».
مدیر تحقیق و توسعه بورس تهران با اشاره به شکل جدیدتر توکن‌سازی ادامه داد: «بعد از آن، شکل جدیدی از توکن‌سازی با توکن‌هایی که واقعاً پشتوانه داشتند، روی پلتفرم‌هایی مانند بایننس ظاهر شد و شکل جدیدی از توکن‌های سهام را عرضه کردند؛ توکن‌هایی که پشتوانه‌شان سهم بود، یعنی آن پلتفرم می‌آمد و سهام را قفل و سپرده می‌کرد، و به پشتوانه آن توکن منتشر می‌شد که وارد چرخه معاملاتی پلتفرم‌ها می‌شد». وی تصریح کرد: «کمیسیون بورس آمریکا (اس‌ای‌سی) ابراز نگرانی کرد که این توکن‌ها تمامی حقوق و مزایای سهم را به سرمایه‌گذاران نمی‌دهند و این ممکن است منجر به سردرگمی سرمایه‌گذاران شود».
کیانی با اشاره به موضع نهادهای نظارتی اروپا نیز گفت: «در اروپا نیز اسما (نهاد نظارتی) اعلام کرد که این موضوع ممکن است باعث سوءتفاهم سرمایه‌گذاران شود، چون پلتفرم‌ها مثلاً حق رأی را به سرمایه‌گذارانشان اعطا نمی‌کردند و حتی در مورد سود تقسیمی چندان وضعیت مشخصی نداشتند». وی افزود: «بایننس خود اعلام کرده که بر اساس مقررات آمریکا، این توکن‌ها در خود آمریکا قابل عرضه نیستند و در اروپا دارند عرضه می‌شوند».
مدیر تحقیق و توسعه بورس تهران به دیدگاه کریستین لاگارد، رئیس بانک مرکزی اروپا، اشاره کرد و گفت: «ایشان که علاقه زیادی به بازار کریپتو دارند، تأکید کردند که این توکن‌هایی که روی اوراق قرضه و سهام منتشر می‌شوند، شکل جدیدی هستند و باید تمامی نهادهای نظارتی به آنها توجه کنند». کیانی اضافه کرد: «در حال حاضر تعداد زیادی از این توکن‌های مبتنی بر سهام دارند معامله می‌شوند، از جمله توکن‌های سهام شرکت‌های معروفی مانند مایکروسافت و دیگر شرکت‌ها، همچنین ای‌تی‌اف‌ها که توکن شده‌اند و طلا نیز که سه میلیارد دلار ارزش توکن طلایی داره که داره معامله می‌شود».
هشدار بورس‌های جهانی درباره تکه‌تکه شدن نقدشوندگی
وی درباره واکنش بورس‌های جهانی به این روند توضیح داد: «کلاً نزدیک به سه و نیم میلیارد دلار توکن معامله می‌شود که سه میلیارد دلارش توکن طلاست، بنابراین به نظر نمی‌رسد که روند موفقی بوده باشد؛ یعنی در مقایسه با بازار رمزارزها که توکن‌ها در آن معامله می‌شوند، ارزششان بسیار ناچیز است». کیانی اضافه کرد: «با اینکه این موضوع هنوز خیلی شکل نگرفته و عمق پیدا نکرده، باعث نگرانی شد و بورس‌های اوراق بهادار از مقام ناظر خواستند که مراقبت و به نوعی کنترل کنند این توکن‌سازی را».
مدیر تحقیق و توسعه بورس تهران به ابراز نگرانی اتحادیه جهانی بورس‌ها (دبلیو‌اف‌ای) اشاره کرد و گفت: «دبلیو‌اف‌ای به شدت ابراز نگرانی کرد و در گزارشی که در ۲۶ آگوست ۲۰۲۵ منتشر کرد، اعلام کرد که هرچند در یک وایت‌پیپر در سال ۲۰۲۴ گفته بودند که آینده در توکن خواهد بود، ولی ظاهراً آنچه آنها می‌خواستند، دارد به شکل دیگری رخ می‌دهد و پیش می‌رود، و این توکن‌ها تمامی حقوق سرمایه‌گذاران را به آنها نمی‌دهند و دارند آنها را دچار سردرگمی می‌کنند». کیانی افزود: «تعداد پلتفرم‌ها بسیار زیاد شده و چند مورد ابراز نگرانی کرده‌اند».
وی دو نکته اصلی نگرانی بورس‌های جهانی را برشمرد: «یکی این بود که نقدشوندگی دارد تکه‌تکه می‌شود؛ یعنی معاملاتی که در بورس‌های اوراق بهادار انجام می‌شد، با راه‌اندازی توکن‌های این سهام و اوراق بهاداری که داشتند معامله می‌شدند، پخش می‌شوند در بین طیف وسیعی از پلتفرم‌ها و نقدشوندگی بازار دارد تکه‌تکه می‌شود». کیانی نکته دوم را اینگونه بیان کرد: «نکته دیگر این بود که تمامی حقوقی که سهام دارد، به دارندگان توکن منتقل نمی‌شود، به‌طور مثال در مواردی سود تقسیمی و حق رأی به آنها داده نمی‌شود».
بورس‌های جهانی در مسیر پذیرش رمزارزها
رضا کیانی در بخش دوم سخنان خود به واکنش بورس‌های اوراق بهادار به ظهور رمزارزها پرداخت و گفت: «در سال ۲۰۱۶، بورس کالای شیکاگو (CME) اولین محصول مبتنی بر رمزارز را وارد بازار خود کرد و در سال ۲۰۱۷ قراردادهای آتی بیت‌کوین را عرضه نمود.» وی افزود: «بورس دیجیتال سوئیس نیز با بلندپروازی تأسیس شد و یک سند قابل معامله (ETP) در سال ۲۰۱۸ در سوئیس راه‌اندازی گردید و در سال ۲۰۲۰، اولین قرارداد اختیار معامله بیت‌کوین در شیکاگو راه‌اندازی شد».
کیانی به نقاط عطف بعدی این روند اشاره کرد و اظهار داشت: «صندوق آتی بیت‌کوین در بورس نیویورک در سال ۲۰۲۱ راه‌اندازی شد و اولین صندوق اسپات بیت‌کوین در همان سال در بورس تورنتو متولد گردید. در ژانویه ۲۰۲۴، کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا (SEC) مجوز راه‌اندازی ۱۱ صندوق اسپات بیت‌کوین را صادر کرد که در بورس نیویورک آغاز به کار کردند.» به گفته وی، بورس‌های متعددی از جمله نزدک، تورنتو، فرانکفورت، سوئیس، برزیل و حتی بورس آستانه قزاقستان، معاملات صندوق‌های رمزارزی را به بازارهای خود وارد کرده‌اند.
مزایای صندوق‌های رمزارزی برای سرمایه‌گذاران
مدیر تحقیق و توسعه بورس تهران در تشریح مزایای صندوق‌های رمزارزی نسبت به خرید مستقیم کوین اظهار داشت: «خرید صندوق برای سرمایه‌گذاران راحت‌تر است، زیرا نیاز به کیف پول دیجیتال (ولت) ندارد و این موضوعات فنی برای برخی پیچیده است. همچنین، این دارایی در حساب سرمایه‌گذار نزد کارگزاری ثبت می‌شود و می‌تواند به پشتوانه آن اعتبار بگیرد.» وی افزود: «کارگزاری‌های فعال در بورس‌های اوراق بهادار، قدیمی‌تر و معتبرتر هستند و مردم آنها را می‌شناسند، هرچند تسویه این معاملات دیگر آنی (T+0) و ۲۴ ساعته نخواهد بود و ممکن است محدودیت‌هایی در بحث مالکیت در برخی کشورها داشته باشد.»
کیانی با بازگشت به استعاره پیشین خود گفت: «اگر بورس‌ها صندوق‌های رمزارز را راه‌اندازی کنند، گویی آن موتورسوار (بیت‌کوین) را آورده و در صندلی ماشین مجلل خودشان (بازار سرمایه) نشانده‌اند و ظاهراً این گزینه برایشان جذاب‌تر است.»
چارچوب قانونی و نظارتی در ایران
کیانی در خصوص وضعیت ایران توضیح داد: «بر اساس گزارش‌ها، گفته می‌شود نزدیک به ۲۲ میلیون سرمایه‌گذار ایرانی در بازار رمزارزها فعال هستند و ورود سرمایه‌گذاران به این بازار متوقف نشده است. پلتفرم‌های داخلی طیف گسترده‌ای از خدمات، از معاملات و سبدگردانی تا وام‌دهی با اعتبار رمزارز و حتی توکن‌های سهامی را ارائه می‌دهند.»
وی به ظرفیت‌های قانونی برای راه‌اندازی صندوق‌های رمزارزی در ایران اشاره کرد و گفت: «قانون مالیات بر سوداگری و سفته‌بازی که امسال به تصویب رسید، انواع رمزدارایی‌ها را به عنوان یک دارایی مشمول مالیات بر عایدی شناسایی کرد. این قانون که به تأیید شورای نگهبان رسیده، نشان می‌دهد این کلاس دارایی به عنوان یک دارایی پذیرفته شده و می‌تواند برخی دغدغه‌های فقهی را مرتفع کند.»
علاوه بر این، کیانی به چارچوب سیاست‌گذاری بانک مرکزی اشاره کرد: «بانک مرکزی در آذرماه ۱۴۰۱ چارچوب تنظیم‌گری خود را مشخص کرد، نهاد امین را برای نگهداری عمده رمزارزها تعریف نمود و اعلام کرد که نگهداری، خرید و فروش انواع توکن‌ها تابع مقرراتی خواهد بود که توسط سازمان بورس و اوراق بهادار مصوب می‌شود.» وی افزود: «اخیراً نیز مقررات تأسیس، فعالیت و نظارت بر کارگزاران رمزارزی به تصویب رسیده و طیف خدماتی از معامله تا سبدگردانی برای آنها در نظر گرفته شده است.»
الگوی پیشنهادی برای صندوق‌های رمزارزی در ایران
مدیر تحقیق و توسعه بورس تهران در پایان، الگوی پیشنهادی برای راه‌اندازی صندوق‌های رمزارزی در ایران را تشریح کرد: «ما مقرراتی را تدوین و به سازمان بورس تقدیم کرده‌ایم. در این مدل، یک دارنده بیت‌کوین (Bitcoin Holder) می‌تواند از طریق کارگزار رمزارزی دارای مجوز از بانک مرکزی، بیت‌کوین خود را مستقیماً به یک صندوق رمزارزی که از سازمان بورس مجوز گرفته، بفروشد.»
وی ادامه داد: «این کوین در اختیار یک نهاد امین که مورد تأیید بانک مرکزی است قرار می‌گیرد و به این ترتیب، سلامت نگهداری آن تضمین می‌شود. واحدهای این صندوق‌های رمزارز در بازار صندوق‌های سرمایه‌گذاری بورس تهران قابل معامله خواهد بود.» کیانی بر نقش حیاتی بازارگردان تأکید کرد و گفت: «حضور یک بازارگردان قوی برای افزایش نقدشوندگی و جلوگیری از فاصله گرفتن قیمت بازاری واحدها (NAV) ضروری است. بازارگردان با صدور و ابطال واحدها، تعادل بازار را حفظ خواهد کرد.»
دیدگاهتان را بنویسید