بازدید رئیس دادگستری دامغان از کارخانه فروسیلیس پس از مرگ یک کارگر
به گزارش اقتصادآنلاین، در سال ۲۰۱۶، نفت خام موربان بههمراه الاشاهین بهعنوان پاسخی به کمبود عرضه و نوسان شدید قیمت ناشی از محدودیت در دسترس بودن نفت خام فیزیکی برای شاخص معیار، وارد سبد دوبی شد. موربان از میدان نفتی موربان در ابوظبی یکی از هفت امارت تشکیلدهنده امارات متحده عربی استخراج میشود و تولیدکننده آن شرکت ملی نفت ابوظبی (ادنوک) است. این نفت، یک نفت سبک و شیرین با میزان گوگرد ۰.۷۸ درصد و درجه API برابر با ۳۹.۹ است.
هدف از افزودن آن به این سبد، افزایش حجم نفتهای قابل تحویل و جلوگیری از دستکاری بازار با افزودن گریدهایی بود که آزادانهتر معامله میشوند. سبد نفت خام دوبی یک معیار مرجع برای قیمتگذاری نفت خام خاورمیانه است که عمدتاً برای صادرات به آسیا مورد استفاده قرار میگیرد. این معیار از یک گرید واحد به مجموعهای از گریدها تبدیل شده و اکنون شامل دوبی، عمان، زقوم علیا، الاشاهین و موربان است تا دسترسی کافی به عرضه فیزیکی برای بازار تضمین شود. آژانسهای گزارشدهنده قیمت مانند اساندپی گلوبال، ارزش این سبد نفتی را ارزیابی میکنند.
تولید سبد معیار دوبی و نقش آن در بازار
تولید مجموع پنج گریدی که سبد فیزیکی معیار دوبی را تشکیل میدهند، بیش از ۳.۵ میلیون بشکه در روز است که حدود ۲.۴ میلیون بشکه آن برای تجارت آزاد در دسترس قرار دارد. این حجم، بازار نقدی فیزیکی را پشتیبانی میکند. میانگین حجم معاملات روزانه قراردادهای آتی نفت خام دوبی پلتس در بورس کالای توکیو (TOCOM) در سال ۲۰۲۳ برابر با ۷٬۷۲۳ قرارداد بود که معادل تقریبی ۲.۳ میلیون بشکه در روز محسوب میشود. با این حال، شاخص دوبی پلتس حجمهای بسیار بزرگتری را پوشش میدهد و بهعنوان مرجع اصلی قیمتگذاری برای نزدیک به ۳۰ میلیون بشکه در روز نفت خام صادراتی به آسیا عمل میکند.
رشد نقش موربان در معیار دوبی
نفت خام موربان بهتدریج نقش برجستهتری یافته و اکنون یکی از مهمترین گریدهای موجود در سبد معیار نفت خام دوبی پلتس محسوب میشود.
در سال ۲۰۲۱، ابوظبی قراردادهای آتی IFAD (آیسِیئی فیوچرز ابوظبی) را برای تحویل فیزیکی نفت خام موربان راهاندازی کرد که بهعنوان قرارداد اصلی این امارت شناخته میشود. معاملات آتی موربان در سال ۲۰۲۴ بهطور چشمگیری افزایش یافت و رکوردها را یکبهیک شکست. تنها در سهماهه دوم، حجم معاملات به ۱.۵ میلیارد بشکه رسید که بیش از دو برابر سرعت ثبتشده در ابتدای سال بود. ماه ژوئن نیز رکوردهای تازهای به ثبت رساند؛ بهطور متوسط روزانه ۳۱ میلیون بشکه دستبهدست شد و یک روز نیز اوج ۵۷٬۳۰۰ قرارداد معادل ۵۷.۳ میلیون بشکه ثبت گردید. این جهش نشان داد که موربان دیگر یک نفت خام خاص منطقهای نیست، بلکه در حال تبدیلشدن به یک معیار معتبر جهانی است.
گسترش نقش جهانی موربان و رقابت با WTI
با افزایش عرضه موربان از سوی ابوظبی و عمقگیری معاملات در بورس IFAD، این گرید دیگر محدود به نقشی منطقهای نیست. رابطه قیمتی آن با WTI نیز شروع به کاهش فاصله کرده و این دو را در رقابت مستقیمتری در مراکز پالایشی آسیایی قرار داده است؛ جایی که زمانی در صورت مناسب بودن شرایط اقتصادی، بهطور پیشفرض از نفت آمریکا استفاده میشد.
نتیجه این روند، تغییری ظریف، اما مهم است: موربان در حال کسب نقدشوندگی و شفافیتی است که یک شاخص معیار را ارزشمند میسازد؛ در حالی که نفوذ WTI در آسیا تحت تأثیر هزینه حمل، چرخههای آربیتراژ و الگوهای عرضه در ساحل خلیج آمریکا شکل میگیرد. رابطه قیمتی موربان و WTI به دلیل افزایش تقاضا برای نفتهای خاورمیانه بهویژه موربان و عواملی مانند انحراف بخشی از عرضه موربان به پالایشگاه داخلی ادنوک و تحریمهای غرب علیه واردات نفت روسیه که خریداران آسیایی را به سمت گزینههای جایگزین سوق داده، رو به کاهش است. این شرایط موربان را نسبی گرانتر کرده و همین موضوع باعث شده پالایشگران آسیایی واردات WTI را افزایش دهند، زیرا از نظر اقتصادی جذابتر شده و فاصله قیمتی میان این دو شاخص را کاهش میدهد.
اصلاحات پیشنهادی پلتس در قیمتگذاری موربان
مؤسسه اساندپی گلوبال کامادیتی اینسایتس (پلتس) در حال مشاوره درباره تغییر نحوه قیمتگذاری نفت خام موربان در معیار دوبی است و قرار است این تغییرات پیشنهادی از ۲ ژانویه ۲۰۲۶ اجرایی شود. مهمترین پیشنهاد این است که موربان بدون قیمت کف نسبت به معیار دوبی ارزیابی شود؛ به این معنا که قیمت این گرید میتواند بر اساس عرضه و تقاضای بازار بالاتر یا پایینتر از سایر گریدهای موجود در سبد معامله شود. پلتس همچنین قصد دارد روش محاسبه پرمیوم کیفی موربان در مقایسه با دیگر گریدهای سبد دوبی مانند عمان، زقوم علیا و الاشاهین را اصلاح کند تا بازتابدهنده بهتر پویاییهای بازار باشد. در حال حاضر، برای موربان یک پرمیوم کیفی افزایشی در نظر گرفته میشود تا کیفیت برتر آن نسبت به گریدهای دیگر سبد نشان داده شود. طبق پیشنهاد جدید، موربان بر اساس پیشنهادها، درخواستها و معاملات مربوط به پارتیالها و کارگوهای موربان ارزیابی خواهد شد تا ارزش واقعی آن در بازار فیزیکی منعکس گردد.
فرمولهای قیمتگذاری OSP در خاورمیانه
فرمولهای قیمت رسمی فروش (OSP) خاورمیانه استاندارد واحدی ندارند و در هر کشور متفاوتاند. روشهای رایج شامل فرمولهای مبتنی بر معاملات آتی (مانند معیار دوبی/عمان)، فرمولهای هیبریدی که ترکیبی از معاملات آتی و عوامل دیگر هستند، و روشهای مبتنی بر مناقصه یا قیمتگذاری صرفاً مبتنی بر آژانسهای گزارشگر قیمت (PRA) میشود. برای مثال، آرامکو عربستان از فرمول هیبریدی استفاده میکند که میانگین دوبی/عمان را در بر میگیرد، اما سایر پویاییهای بازار مانند اختلاف میان قراردادهای آتی مختلف دوبی را نیز لحاظ میکند. از سوی دیگر، قطر به فرمولهای مبتنی بر مناقصه تکیه دارد، در حالی که عراق از سازوکار قیمتگذاری مبتنی بر ارزیابیهای منتشرشده توسط آژانسهای مستقل مانند پلتس و آرگوس مدیا استفاده میکند.
منبع: Oilprice
دیدگاهتان را بنویسید